Rybosomy – budowa, rodzaje i funkcje

Co to są rybosomy?

Rybosomy są nieobłonionymi strukturami komórkowymi.

Z czego zbudowane są rybosomy?

Rybosomy zbudowane są z rRNA i białek.

Co wchodzi w skład rybosomów?

W skład rybosomów wchodzą dwie podjednostki – mniejsza i większa, różniące się współczynnikiem sedymentacji.

Co to jest współczynnik sedymentacji?

Współczynnik sedymentacji określa szybkość opadania cząsteczek w roztworze podczas wirowania. Jest wyrażany w Svedbergach (S).

 

W komórkach eukariotycznych podjednostki większości rybosomów są produkowane w jąderku, a następnie transportowane do cytozolu. Rybosomy mitochondriów i chloroplastów są syntetyzowane w matrix i w stromie.

Funkcje rybosomów:

• rybosomy są miejscem biosyntezy peptydów i białek,
• na rybosomach związanych z cysternami siateczki śródplazmatycznej szorstkiej zachodzi głównie synteza białek wydzielniczych, np. hormonów białkowych, białek wchodzących w skład błon biologicznych oraz białek enzymatycznych,
• na rybosomach wolnych zachodzi synteza białek wytwarzanych na potrzeby komórki,
• na wolnych rybosomach zlokalizowanych w matrix mitochondrium zachodzi synteza białek biorących udział w oddychaniu komórkowym,
• na wolnych rybosomach zlokalizowanych w stromie chloroplastów zachodzi synteza białek biorących udział w fotosyntezie.

Dwie ostatnie funkcje rybosomów są możliwe tylko dlatego, że białka po biosyntezie przemieszczają się do wnętrza różnych struktur komórkowych.

Rodzaje rybosomów.

Możemy wymienić dwa rodzaje rybosomów:

• Rybosomy typu eukariotycznego
• Rybosomy typu prokariotycznego.

Charakterystyka rybosomów typu eukariotycznego:

• Ich współczynnik sedymentacji wynosi 80S. Są zbudowane z podjednostek o współczynnikach sedymentacji 40S i 60S.
• Występują w cytozolu komórek eukariotycznych jako rybosomy wolne lub na powierzchni błon siateczki śródplazmatycznej szorstkiej jako rybosomy związane.

Charakterystyka rybosomów typu prokariotycznego:

• Ich współczynnik sedymentacji wynosi 70S. Są zbudowane z podjednostek o współczynnikach sedymentacji 30S i 50S.
• Występują w cytozolu komórek prokariotycznych oraz mitochondriach i chloroplastach komórek eukariotycznych.