Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce

Mniejszość narodową  i etniczną stanowią grupy różniące się pochodzeniem, językiem, kulturą, często też religią od mieszkańców kraju, w którym się znajdują. Są one mniej liczne niż pozostała część ludności Polski, dążą do zachowania swojej odrębności, mają świadomość swojej historycznej wspólnoty. Między jedną i drugą istnieje zasadnicza różnica – mniejszości narodowe to obywatele innych państw, mieszkający nie w swoim państwie, natomiast mniejszości etniczne nie posiadają własnego państwa.

Prawa jednych i drugich są zagwarantowane konstytucyjnie. Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym  mniejszości wymienia następujące mniejszości narodowe prawnie uznane na terenie Polski:
- Białorusini
- Litwini
- Czesi
- Rosjanie
- Ukraińcy
- Ormianie
- Niemcy
- Słowacy
- Żydzi
Są to głównie obywatele państw sąsiadujących z Polską, dlatego też ich największa część najczęściej zamieszkuje tereny przygraniczne. 
Białorusini zamieszkują głównie południowo-wschodnią część województwa podlaskiego. 
Zdecydowana większość tej mniejszości narodowej używa języka białoruskiego i należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Najważniejsze organizacje założone przez tą grupę to Białoruskie Towarzystwo Społeczno – Kulturalne, Związek Młodzieży Białoruskiej, Towarzystwo Kultury Białoruskiej. 

Litwini zajmują północne tereny województwa podlaskiego. Jako jedyna mniejszość narodowa w Polsce jest nauczana w szkołach językiem narodowym, czyli litewskim na wszystkich poziomach nauczania. Większość Litwinów należy do Kościoła Rzymskokatolickiego. Są organizatorami takich wydarzeń kulturalnych jak Jarmark Folklorystyczny „Zielna”, czy Festiwal Teatrów Dziecięcych i Stodolanych. 
Czesi w główniej mierze koncentrują się w województwie łódzkim, w miejscowości Zelów ze względu na migrację w okresie rozwoju przemysłu włókienniczego. Licznie występują też w województwie śląskim, gdzie uciekali ze swojego kraju w okresie  Wyznaniowo są związani z Kościołem Ewangelickim. 
Rosjanie mieszkają głównie w województwie mazowieckim i dolnośląskim. Przybywali do Polski w historycznie przełomowych okresach, czyli w okresie rozbiorów, po Rewolucji Październikowej, w okresie PRLu, po rozpadzie ZSRR. Głównie są związani z Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym. Część tej grupy zamieszkująca tereny Suwalszczyzny i Mazur stanowi odłam Prawosławia, którzy uciekali przed prześladowaniami religijnymi.
Ukraińcy najliczniej mieszkają w województwie warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim i pomorskim, gdzie przybyli w wyniku przeprowadzanej przez komunistów akcji „Wisła”. Mieszkańcy południowo-wschodniej Polski zostali przesiedleni na północno-zachodnią część kraju. Ponad 10 lat później pozwolono im wrócić na dawne tereny, stąd znaczne ilości tej mniejszości narodowej również w województwie małopolskim i podkarpackim. Należą do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego lub Kościoła Katolickiego Obrządku Bizantyńsko – Ukraińskiego. 
Ormianie to mniejszość narodowa pochodząca z Armenii. Najwięcej ich mieszka w Warszawie i Krakowie oraz w Gliwicach. Są wyznawcami katolicyzmu obrządku ormiańskiego lub łacińskiego lub należą do Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego. 
Niemcy stanowią najliczniejszą mniejszość narodową zamieszkującą Polskę. Najwięcej miększa w województwie opolskim w jego centralnej i wschodniej części, zachodniej części województwa śląskiego. Są wyznawcami katolicyzmu. 
Słowacy zamieszkują głównie południe województwa małopolskiego, w dużej mierze Spisz i Orawę, ale także Nowy Trag i Bukowinę Tatrzańską. Są wiernymi kościoła Rzymskokatolickiego. 
Żydzi obecnie są rozproszeni w Polsce i żyją głównie w dużych miastach. Są wyznawcami religii mojżeszowej. 
Prawnie uznawane mniejszości etniczne w Polsce to 
 - Romowie
- Łemkowie
- Tatarzy
- Karaimi
Romowie zamieszkują głównie tereny górskie Karpat (Bukowina Tatrzańska), województwo dolnośląskie i śląskie. 
Należą do różnych grup, z których najliczniejsze to Bergitka Roma, Polska Roma, Lowarzy, Kelderasze, Sinti. W Krakowie – Nowej Hucie jest ich stosunkowo dużo ze względu na zatrudnianie taniej siły roboczej w Hucie w ramach polityki produktywizacyjnej. Wielu Romów zamieszkuje małe miejscowości, gdzie byli osiedlani przez ówczesne władze PRLu.
Większość z nich należy do Kościoła Rzymskokatolickiego.
Łemkowie zasiedlają głównie tereny Beskidu Niskiego, który jest nazywany ich stolicą o nazwie Łemkowszczyzna, część Beskidu Sądeckiego oraz Bieszczady.  Zostali przesiedleni w wyniku akcji „Wisła” na zachodnie tereny kraju. 
Należą do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz Kościoła Katolickiego Obrządku Bizantyńsko – Ukraińskiego. 
Tatarzy zamieszkują głównie województwo podlaskie i pomorskie. Pochodzą z Turcji i północnej Azji, głównie Mongolii. Osiedlili się w Polsce jako uciekinierzy z Krymu i Złotej Ordy. Ich religią jest islam. 
Karaimi są mniejszością etniczną pochodzenia tureckiego o najmniejszej liczbie mieszkańców. W całej Polsce przynależności do tej grupy zadeklarowało około 300 osób. Mieszkają przede wszystkim w Warszawie, Łodzi, we Wrocławiu. Początkowo osiedlali na wschodnich kresach Rzeczpospolitej, ale po II wojnie światowej zostali przesiedleni.