Typy genetyczne kształtów wsi

O kształcie wsi decyduje przestrzenne rozmieszczenie domów w stosunku do gruntów ornych i dróg. 
Najczęściej spotykane typy kształtów wsi to owalnice, okolnice, ulicówki, wielodrożnice, rzędówki, łańcuchówki, widlice, szeregówki. 
Owalnice to wsie, w których budynki mieszkalne są zwarcie umiejscowione dookoła placu, który w tym przypadku przyjmuje kształt wrzeciona i który z kolei był zakładany wokół jakiejś przeszkody (rzeka, jezioro). Do wsi można było się dostać jedną lub dwoma bramami. Najwięcej tego typu wsi znajduje się na Pojezierzu Pomorskim, Nizinie Wielkopolskiej i Wyżynie Śląskiej. 
Okolnica tworzy wieś, w której budynki są zwarcie umiejscowione dookoła placu, ale w tym przypadku tworzy pierścień. Często w ich środku znajduje się kościół i budynki użyteczności publicznej. Może mieć jedno lub dwa wejścia. Typowy dla tego typu wsi jest niwowy lub blokowy układ pól. 
Ulicówka tworzy wieś, w której budynki mieszkalne umiejscowione są po obu stronach drogi i wyglądem przypomina ulicę w mieście. Najczęściej ten typ można spotkać na Nizinie Wielkopolskiej, Wyżynie Śląskiej, Pojezierzu Mazurskim.
Wielodrożnica jest wsią, w której drogi mają nieregularny przebieg, a zabudowa jest zwarcie poprowadzona po obydwu ich stronach. Można spotkać mały plac, na którym odbywają się wydarzenia społeczno - kulturalne miejscowości. 
Rzędówka jest typem wsi, w której zabudowa jest luźno rozmieszczona zazwyczaj po jednej stronie drogi. Najczęściej spotykana jest na Nizinie Mazowieckiej. 
Łańcuchówka jest typem wsi, w której domy są rozmieszczone nieregularnie wzdłuż drogi. Powszechnie występuje w Bieszczadach i Sudetach. 
Widlica powstaje na rozwidleniu dróg, które mają ponadlokalne znaczenie dla miejscowości. Jest niejako formą pośrednią między ulicówką, a wielodrożnicą. 
Szeregówka to wieś, w której zabudowa mieszkalna znajduje się przy drogach bocznych, omijająca drogi główne. Są spotykane na Podlasiu.