Gminy w Polsce

Gmina jest podstawową jednostką podziału administracyjnego w Polsce. Pierwsze gminy w Polsce powstawały już około XII wieku.

Ile jest gmin w Polsce?

Liczba gmin w Polsce przez ostatnie lata pozostaje niezmienna i wynosi 2479 (co nie znaczy, że w tej liczbie są wciąż te same gminy, w 2015 roku ubyła z listy jedna gmina, w 2019 kolejna, a dla odmiany w 2025 roku doszły dwie nowe – Grabówka i Szczawa; były to pierwsze nowe gminy utworzone od 2010 roku, kiedy to z gminy Dukla odłączyła się gmina Jaśliska).

W tej liczbie wyróżnia się 1459 gmin wiejskich, 718 gmin miejsko-wiejskich oraz 302 gminy miejskie. Są w tej liczbie gminy będące miastami na prawach powiatu – jest ich 66.

UWAGA!!! Poniższa tabela prezentuje dane z 2011 roku. Bardzo trudno jest znaleźć aktualniejsze dane. 

Czym jest gmina?

Gmina – samo słowo pochodzi z języka niemieckiego, gdzie „gemeinde” to „społeczność/komuna” – to jednostka podziału administracyjnego w Polsce.

Pierwsze gminy powstawały na ziemiach polskich już w XII wieku (były to organizacje kasztelańskie, w XIII zaś wieku pojawił się urząd sołtysa i wójta, ten pierwszy jeszcze do XVI wieku był dziedziczny), a w czasie rozbiorów zaczęto je dzielić jednowioskowe, zbiorowe, miejskie. Po II wojnie światowej, między rokiem 1954 a 1972, w miejsce gmin w Polsce powołano tak zwane gromady. Później znów pojawiły się gminy, a od 1990 roku gmina jest już podstawową jednostką samorządu terytorialnego. Sama gmina może natomiast tworzyć jednostki pomocnicze, wśród których najpopularniejsze są sołectwa, dzielnice i osiedla. Władza w gminach w Polsce sprawowana jest, w zależności od rodzaju gminy, przez wójta (gminy wiejskie), burmistrza (gminy miejsko-wiejskie) lub prezydenta miasta (gminy miejskie i miasta na prawach powiatu).

Gminy w Polsce – rekordziści

Największą gminą w Polsce jest gmina Pisz, której obszar to 633,69 km2, najmniejszą z kolei Górowo Iławeckie (to powiat bartoszycki) z zaledwie 3,32 km2. Wspomniane Górowo Iławeckie jest też najmniejszą gminą miejską w naszym kraju.

Największa jest rzecz jasna Warszawa, a więc miasto na prawach powiatu – 517,22 km2 (najmniejsze zaś miasto w Polsce to Stawiszyn w powiecie kaliskim z 0,99 km2 – zamieszkały przez około 1300 mieszkańców Stawiszyn pierwsze prawa miejskie otrzymał już w XIII wieku, ponownie nadano mu je w 1919 roku).

Największą gminą wiejską jest gmina Wałcz z 574,89 km2.

Jeśli natomiast chodzi o liczbę ludności, najmniejszą z polskich gmin jest gmina Opatowiec w powiecie kazimierskim z nieco ponad 300 mieszkańcami oraz Krynica Morska z podobną liczbą.

Najmniejszą ludnościowo gminą wiejską jest gmina Cisna (ponad 1600 mieszkańców), a największą gmina Długołęka przekraczająca 33 tysiące osób. W 62 z 66 miastach na prawach powiatu liczba ludności zmalała...