Metodyka badań biologicznych

Oprócz  rodzaju metod naukowych badania biologiczne opierają się na logicznym myśleniu, Logiczne rozumowanie dzielimy na dedukcję i indukcję.
Dedukcja polega na przechodzeniu od ogółu do szczegółu. Na podstawie twierdzeń ogólnych formułujemy szczegółowe wnioski, które pozwalają nam dostrzegać związki między faktami.
Indukcja to odwrotny sposób myślenia niż dedukcja, czyli od szczegółu do ogółu. Na podstawie szczegółowych danych uzyskanych z badań naukowych formułuje się ogólne stwierdzenia i teorie.

Rodzaje metod naukowych możemy podzielić na obserwacje i eksperyment.
Obserwacja to metoda prowadzenia badań, która prowadzi do uzyskania szczegółowych informacji o przedmiocie badania. Mogą to być organizmy, zjawiska lub proces . W tej metodzie osoba badająca nie wpływa na przedmiot badania. Przykładem może być zachowania godowe w ich naturalnym środowisku.
Eksperyment metoda , która polega na zmianie jednego z czynników wpływających na przedmiot doświadczenia, celowo w kontrolowanych warunkach.

Etapy badań biologicznych:
1. Ustalenie problemu badawczego
2.Postawienie hipotezy
3.Weryfikacja hipotezy za pomocą badań naukowych
4.Formułowanie wniosków

Jak zaplanować obserwację i doświadczenie?
Trzeba pamiętać, ze precyzyjne zaplanowanie badań naukowych pozwala uzyskać wiarygodne wyniki. Planując eksperyment trzeba pamiętać o wystarczającej liczbie prób, aby uniknąć m.in. błędu wynikającego z działania na badany przedmiot przypadkowych czynników.

Do zaplanowania obserwacji potrzebne są następujące informacje:
    • przedmiot obserwacji,
    • cel obserwacji,
    • miejsce prowadzenia obserwacji,
    • czas przeprowadzenia obserwacji,
    • częstotliwość [przeprowadzania obserwacji,
    • sposób dokonywania obserwacji
    • sposób dokumentowania wyników obserwacji.
Do zaplanowania eksperymentu potrzebujemy:
    • przedmiot doświadczenia,
    • cel,
    • sposób przygotowania próby badawczej i próby kontrolnej wraz z opisem sposobu przeprowadzenia eksperymentu,
    • sposób dokonywania pomiarów,
    • sposób dokumentowania wyników eksperymentu.
Próba kontrolna i próba badawcza do czego są potrzebne?
Próba kontrolna jest wzorcem , do którego porównuje się wyniki uzyskane w próbie badawczej.
Najprościej można powiedzieć, że próba kontrolna, to nasz przedmiot badań nie poddawany działaniu określonego czynnika. Próba badawcza to przedmiot naszych badań, który poddaliśmy działaniu określonego czynnika.

Przy określaniu sposobu dokonywania pomiarów trzeba brać pod uwagę rodzaj mierzonego parametru, częstotliwość pomiarów, stosowane narzędzia pomiarowe.

Dokumentowanie badań dotyczy tak samo eksperymentów, jak i obserwacji. Sposób zapisywania wyników badań powinniśmy dostosować do rodzaju gromadzonych danych. A mogą to być dane jakościowe np. fotografie, rysunki albo ilościowe tabele, wykresy.
 
Przy planowaniu badania i zapisie jego wyników warto prawidłowo określić zmienną zależną w naszej obserwacji czy też eksperymencie np. liczba kiełkujących nasion. Jej wartość zmienia się pod wpływem zmiennej niezależnej , którą może być wilgotność, temperatura. Jej wartość w doświadczeniu jest zmieniana przez badacza.