Obserwacja, metoda badawcza
Obserwacja jest jedną z podstawowych technik badawczych w naukach społecznych, takich jak: psychologia, pedagogika, socjologia, antropologia, marketing. Jest metodą polegającą na zamierzonej obserwacji zjawisk, zachowań, zdarzeń według ustalonego wcześniej planu badawczego. Zastosowanie ustalonego, usystematyzowanego planu sprawia, że obserwację możemy zaliczyć do technik badawczych. Każdy z nas w codziennym życiu obserwuje inne osoby, ocenia je, wyciąga na podstawie swoich spostrzeżeń wnioski o osobach, ich motywach. Jednakże, nie każdy z nas czyni to w sposób obiektywny, usystematyzowany, w konkretnym celu badawczym. Te właśnie cechy sprawiają, że obserwacja zaliczana jest do technik badawczych.
Obserwacja zatem jest techniką badawczą, która przeprowadzona według ustalonego planu, w konkretnym celu oraz w obiektywny sposób dostarcza badaczowi informacji na temat zachowania się zjawisk, zachowań, zdarzeń. Zaletą obserwacji jest możliwość zarejestrowania zdarzeń, których badacz wcześniej nie przewidział, zdarzeń, które są dla niego zaskoczeniem. Technika ta ma charakter najczęściej eksploracyjny.
Posłużmy się tutaj porównaniem - pytania zamknięte vs pytania otwarte w ankiecie. Na pytania zamknięte można udzielić odpowiedzi, która została podana przez badacza na arkuszu odpowiedzi, na pytania otwarte badana osoba odpowiada własnymi słowami. Odnosząc to do technik badawczych, pytania zamknięte można porównać do modelu eksperymentalnego, pytania otwarte natomiast do obserwacji. Ta technika pozwala na zarejestrowanie zdarzeń nieoczekiwanych, w przeciwieństwie do ściśle zaplanowanego eksperymentu.
Obserwacja wymaga on badacza doświadczenia, wprawy w obserwacji danych zjawisk. Im bardziej doświadczony i wprawny w obserwacji jest badacz tym ta technika jest skuteczniejsza. Jednym z najważniejszych wymagań stawianych badaczowi jest obiektywność. Stosunek badacza do obserwowanych zjawisk nie powinien mieć wpływu na rejestrację zdarzeń. Jeżeli badacz nie będzie obiektywnie oceniał zaobserwowanych zjawisk to może wynuć mylne wnioski z badania. Dla przykładu, badacz zauroczony obserwowaną w badaniu kobietą może nie zauważyć jej niewłaściwych zachowań oraz uwypuklać poprawne, przypisując im częstsze występowanie niż w rzeczywistości ma to miejsce. Z tego też powodu w tej technice często wykorzystuje się kilku obserwatorów, aby móc zminimalizować wpływ subiektywnych ocen.
Istnieje kilka rożnych metod obserwacji - rodzaje obserwacji
Posłużmy się tutaj porównaniem - pytania zamknięte vs pytania otwarte w ankiecie. Na pytania zamknięte można udzielić odpowiedzi, która została podana przez badacza na arkuszu odpowiedzi, na pytania otwarte badana osoba odpowiada własnymi słowami. Odnosząc to do technik badawczych, pytania zamknięte można porównać do modelu eksperymentalnego, pytania otwarte natomiast do obserwacji. Ta technika pozwala na zarejestrowanie zdarzeń nieoczekiwanych, w przeciwieństwie do ściśle zaplanowanego eksperymentu.
Obserwacja wymaga on badacza doświadczenia, wprawy w obserwacji danych zjawisk. Im bardziej doświadczony i wprawny w obserwacji jest badacz tym ta technika jest skuteczniejsza. Jednym z najważniejszych wymagań stawianych badaczowi jest obiektywność. Stosunek badacza do obserwowanych zjawisk nie powinien mieć wpływu na rejestrację zdarzeń. Jeżeli badacz nie będzie obiektywnie oceniał zaobserwowanych zjawisk to może wynuć mylne wnioski z badania. Dla przykładu, badacz zauroczony obserwowaną w badaniu kobietą może nie zauważyć jej niewłaściwych zachowań oraz uwypuklać poprawne, przypisując im częstsze występowanie niż w rzeczywistości ma to miejsce. Z tego też powodu w tej technice często wykorzystuje się kilku obserwatorów, aby móc zminimalizować wpływ subiektywnych ocen.
Istnieje kilka rożnych metod obserwacji - rodzaje obserwacji
Obserwacja, metoda badawcza Wasze opinie