Eszkola

Atom i cząsteczka definicja i właściwości

Przydatne kalkulatory i narzędzia

W życiu codziennym często mamy do czynienia z takimi substancjami jak sól czy cukier. Możemy im się dokładnie przyjrzeć i stwierdzić, że składają się one z bardzo małych kryształków. Warto by się zastanowić, czy taki kryształek jest rzeczywiście najmniejszą częścią danej substancji? Otóż okazuje się, że z chemicznego punktu widzenia kryształek cukru jest naprawdę duży w porównaniu z atomem tlenu, węgla czy wodoru, z których się składa. Podobnie jest z solą kuchenną, w której znajdują się jony sodu i jony chlorkowe. Kolejnym przykładem może być powietrze, którego fizycznie nie jesteśmy w stanie zobaczyć, a wiemy, że składa się ono między innymi z cząsteczek tlenu czy azotu.

Najmniejszą cząstką pierwiastka jest atom. Do atomów zaliczamy wszystkie cząstki, które wykazują jednocześnie 4 właściwości: są dokładnie kuliste, elektrycznie obojętne, mają średnicę w przedziale (60 – 500) · 10-12 m oraz masę w przedziale (1,66 – 500) · 10-27 kg.  Wśród cząstek nas otaczających zdarzają się takie, które spełniają niektóre z tych właściwości. Jednak tylko atomy spełniają wszystkie te 4 właściwości naraz.

Atomy składają się z cząstek subatomowych (zwanych też elementarnymi) czyli protonów, neutronów i elektronów. Protony i neutrony tworzą jądro atomowe, którego średnica jest około 100 tysięcy razy mniejsza od atomu, w którym się znajduje. Gdyby tak przeciętny atom porównać do rozmiarów boiska wówczas jądro atomowe osiągałoby wielkość piłki futbolowej zaś neutrony i protony równałyby się rozmiarom ziarenek grochu, elektrony – ziarenkom maku. Cała masa atomu skupia się zatem w jądrze atomowym, pozostałą przestrzeń tworzy chmura elektronowa.
                                                                                                  Atom i cząsteczka

Cząstki subatomowe różnią się od siebie budową, masą, ładunkiem, rozmiarami i sposobem wzajemnego oddziaływania. Masa i rozmiary nukleonów czyli protonów i neutronów są bardzo podobne, zaś elektrony są dużo mniejsze i przede wszystkim lżejsze. Nukleony związane są siłami jądrowymi, przyciagają się wzajemnie na bardzo nieiwelkich odległościach.

Związek dwóch atomów tworzy cząsteczkę. Mogą to być atomy tego samego pierwiastka (np. tlenu O2) bądź różnych, powiązanych ze sobą odpowiednimi wiązaniami chemicznymi. Skład cząsteczki opisuje jej wzór sumaryczny, zaś sposób tworzenia wiązań między atomami – wzór strukturalny. Cząsteczka glukozy C6H12O6 składa się zatem z 6 atomów węgla, 12 atomów wodoru i 6 atomów tlenu. Cząsteczka kwasu azotowego (V) HNO3 – z jednego atomu wodoru, jednego atomu azotu i 3 atomów tlenu, a jej wzór strukturalny wygląda następująco:
Atom i cząsteczka
Należy jednak pamiętać, że aby poznać właściwości chemiczne danej cząsteczki, nie wystarczy jej wzór sumaryczny czy strukturalny. O tych właściwościach decyduje jej struktura przestrzenna, zdecydowanie bardziej skomplikowana.

Atom i cząsteczka Wasze opinie

9-4 =
  • E Ewa 09.11.2023

    Super