Ryś

Ryś euroazjatycki (Lynx lynx) to jeden z czterech gatunków kotowatych (Felidae) występujący na bardzo szerokim obszarze od Europy Zachodniej po borealne lasy Rosji i Azje Środkową oraz Tybet. W Europie był nieobecny na niektórych większych wyspach (np. Irlandia, Sycylia) oraz na terenach niezalesionych. Prawdopodobnie był również nieobecny na Półwyspie Iberyjskim, gdzie mieszkał mniejszy ryś iberyjski (Lynx pardinus).
 

Ryś jest trzecim największym drapieżnikiem w Polsce, zaraz po niedźwiedziu brunatnym i wilku. Jego charakterystyczna sylwetka (długie nogi), krotki ogon z czarną końcówką oraz pędzelki na trójkątnych uszach sprawią, że nie da się go pomylić z żadnym innym dzikim kotem. Jego umaszczenie jest szare, rdzawe bądź żółtawe; na grzbiecie i bokach dostrzec można czarne nieregularne plamy – wzory są zróżnicowane w zależności od regionu występowania. Rysie mają bardzo duże łapy pokryte gęstym futrem co pomaga im w poruszaniu się w głębokim śniegu. Waga tych ssaków waha się od 16 do 34 kg (samce) oraz od 8 do 21 kg (samice). Długość ciała wynosi 90 – 150cm, a wysokość: 50 – 75cm. Rysie w środowisku naturalnym żyją ok. 14 – 17 lat, w niewoli dożywają do 24 lat.


Autor zdjęcia: Tambako The Jaguar [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 

Rysie są drapieżnikami i samotnikami. Prowadzą bardzo skryty tryb życia. Polują głównie w nocy i o zmroku. Ich ofiarami padają głównie zające, sarny, króliki, lisy, młode łosie i ptactwo. Wielkość ich terytorium uzależniona jest od ilości pożywienia (potencjalnej zdobyczy). Samce mogą polować na obszarze dochodzącym do 350km2, natomiast samice zajmują o wiele mniejsze rewiry (do 150km2). Rysie najlepiej czują się w dużych, gęstych lasach liściastych, iglastych i mieszanych. Rzadko przechodzą przez tereny otwarte.
 

Rysie, tak jak inne dzikie koty, mają bardzo dobry węch i wzrok, dobrze pływają oraz wspinają się po drzewach. Mogą z miejsca wyskoczyć na 2m w górę a ich skok osiąga długość nawet 7m.


Autor zdjęcia: Tom Bech [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 

Rysie zostały wytępione w większości Europy Zachodniej, przetrwały jedynie w Karpatach i na małym obszarze Gór Dynarskich, w Grecji, Macedonii i Albanii. Rysia re-introdukowano w latach 70-tych w Szwajcarii, Słowenii, Czechach, Austrii, Niemczech, Francji i we Włoszech. Populacja rysia europejskiego szacowana jest obecnie na 8000 osobników (z wyłączeniem Rosji). Obecnie w Polsce znajduje się ok. 90 – 100 osobników (populacja karpacka). Gatunek ten zagrożony jest wyginięciem dla Karpat, natomiast w „Polskiej czerwonej księdze zwierząt” (2001 rok) ma status „bliski zagrożenia”. Jest tak głównie ze względu na działalność człowieka – wyręby lasów, rozwój infrastruktury komunikacyjnej, intensyfikację zabudowań ludzkich, które szybko prowadzą do fragmentacji oraz całkowitej eliminacji naturalnych siedlisk. Zagrożeniem dla rysia jest również brak pożywienia powodowany przez nadmierny odstrzał zwierząt łownych oraz niepokojenie w ostojach (nadmierna turystyka).