Sterole to związki organiczne, należące do alkoholi z grupy steroidów. Posiadają typowy 17-węglowy szkielet podstawiony grupą hydroksylową w pozycji C3. Ze względu na występowanie można je podzielić na zoosterole (sterole zwierzęce), fitosterole (sterole roślinne), mikosterole (sterole grzybowe) oraz sterole syntetyczne. Najważniejszym sterolem w organizmach zwierząt, w tym ludzi, jest cholesterol. Cholesterol jest prekursorem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz hormonów steroidowych, oraz wpływa na płynność błony komórkowej komórek zwierzęcych, przez tworzenie na ich powierzchni tzw. tratw lipidowych. Cholesterol, tak jak inne sterole, podlega szeregowi przemian.
Przemiany cholesterolu
Synteza cholesterolu — zachodzi głównie w hepatocytach i komórkach nabłonkowych jelit. Jest to skomplikowany proces — rozpoczyna się od acetylo-CoA, który jest przekształcany w mewalonian w szlaku mewalonianowym. Mewalonian jest następnie przekształcany w izopentenylopirofosforan (IPP) i dimetyloalilopirofosforan (DMAPP). Następnie obie cząsteczki łączą się, tworząc skwalen. Skwalen ulega dalszym przemianom, takim jak kondensacja i cyklizacja, co prowadzi do powstania lanosterolu. Lanosterol jest w kolejnych reakcjach przekształcany w cholesterol.
Transport — cholesterol jest transportowany przez organizm za pomocą lipoprotein, takich jak LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości) i HDL (lipoproteiny o dużej gęstości). Lipoproteiny LDL odpowiadają za transport cholesterolu z wątroby do tkanek obwodowych, natomiast jego nadmiar jest usuwany z tkanek do wątroby za pośrednictwem lipoprotein HDL w procesie znany jako "odwrócony transport cholesterolu".
Regulacja syntezy — jest ściśle kontrolowana przez mechanizmy kompensacyjne. Gdy poziom cholesterolu w organizmie jest wysoki, jego synteza zostaje zahamowana. Jednym z kluczowych czynników regulacyjnych jest enzym reduktaza HMG-CoA, którego aktywność jest hamowana przez obecność cholesterolu na zasadzie mechanizmu ujemnego sprzężenia zwrotnego.
Konwersja cholesterolu w kwasy żółciowe — w wątrobie cholesterol jest przekształcany w kwasy żółciowe, takie jak kwas cholowy i chenodeoksycholowy, które są niezbędne do emulgowania tłuszczów w jelitach i ich wchłaniania. Kwasy żółciowe są najlepiej rozpuszczającymi się w wodzie sterolami.
Konwersja cholesterolu w hormony steroidowe — cholesterol jest prekursorem dla syntezy hormonów steroidowych, takich jak kortyzol, aldosteron, estrogen, progesteron i testosteron. Hormony te pełnią ważne funkcje w organizmie, takie jak regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej, rozmnażanie, rozwój płciowy i reakcje na stres.
Przemiany cholesterolu są katalizowane przez szereg enzymów, takich jak oksydaza cholesterolowa, reduktaza izopentenylodifosforanowa (IDI), oksydaza lanosterolowa, hydroksylaza cholesterolowa, dehydrogenaza 3-beta-hydroksysteroidowa.
Przemiany steroli Wasze opinie