Budowę wewnętrzną skał opisuje ich struktura i tekstura. To w jaki sposób zostały wykształcone kryształy jest strukturą, natomiast to jak są one rozmieszczone i ułożone jest teksturą.
STRUKTURA
Struktura określa to jak zostały wykształcone kryształy i w jakim stopniu (wielkość, kształt).
Stopnie krystaliczności:
- struktura hialinowa, czyli szklista
- struktura holokrystaliczna, czyli pełnokrystaliczna
- struktura hipokrystaliczna, czyli częściowo krystaliczna
Struktura hialinowa (szklista) powstaje w sytuacji gdy magma zaczyna gwałtownie stygnąć, czyli gdy wylana na powierzchnię Ziemi magma zwana już wtedy lawą nagle zmienia swoje środowiska z gorącego wnętrza na dużo zimniejszą powierzchnię Ziemi. Nie widać w niej żadnych kryształów, ponieważ nie zdążyły się wytworzyć. Z tego względu ma wygląd jakby jednolitej masy skalnej. Jednak jest ona nietrwała i stopniowo zaczynają się pojawiać bardziej widoczne malutkie kryształy.
W strukturze holokrystalicznej (pełnokrystalicznej) wszystkie minerały budujące skałę są dobrze widoczne w postaci kryształów. Krystalizacja następowała bardzo powoli w długim okresie czasu, najczęściej pod powierzchnią Ziemi, dlatego mają ją głównie skały głębinowe.
Struktura hipokrystaliczna jest częściowo krystaliczna to znaczy, że w jednej skale są zarówno dobrze widoczne krystaliczne skały jak również te niewidoczne tworzące tak jakby masę.
Wyróżniamy poszczególne typy struktur:
- jawnokrystaliczna (fanerokrystaliczna), w której ziarna tworzące skałę mają powyżej 0,5 mm, w związku z czym są widoczne, dlatego jednocześnie jest holokrystaliczna; gdy minerały mają zbliżoną do siebie wielkość jest to struktura równoziarnista, natomiast gdy maja różne wielkości jest różnoziarnista – im głębiej zachodziła krystalizacja tym większe ziarna zostały stworzone
- niewidoczno-krystaliczna (afanitowa), w której kryształy są wykształcone, jednak są one na tyle małe, że nie widać ich "gołym okiem"- oznacza to, że proces krzepnięcia magmy nastąpił stosunkowo szybko na powierzchni Ziemi lub bardzo płytko pod jej powierzchnią i nie zdążyły się wykształcić duże kryształy
- porfirowa, w której są widoczne dobrze wykształcone widzialne kryształy, które są umiejscowione w niewidocznych ziarnach. Jest to efekt zmiany warunków zewnętrznych w jakich tworzyła się skala- najpierw tworzyły się kryształy pod Ziemią w warunkach wysokiej temperatury, następnie nastąpiło gwałtowne ochłodzenie i reszta nieskrzepniętej magmy nagle zastygła nie zdążając wytworzyć kryształów
TEKSTURA
Tekstura określa sposób ułożenia i rozmieszczenia minerałów budujących skałę.
Zależy ona głównie od tempa krzepnięcia magmy lub lawy.
Ze względu na ułożenie minerałów wyróżniamy teksturę bezładną i tekstury uporządkowane.
W pierwszej minerały są ułożone przypadkowo, co świadczy o ich powolnym tworzeniu, dlatego występuje w większości skał głębinowych.
Ze względu na widoczne ułożenie minerałów wśród tekstur uporządkowanych wyróżniamy tekstury równoległe i kuliste.
W skałach, w których widać duże kryształy tekstura równoległa zaznacza się ich linijnym i równoległym ułożeniem. Taki rodzaj ułożenia minerałów występuje we wszystkich typach skał magmowych.
Tekstura kulista natomiast nie jest tak bardzo powszechna i występuje głównie w skałach głębinowych.
Ze względu na stopień wypełnienia przestrzeni w skale wyróżniamy teksturę zbitą i porowatą.
Tekstura zbita (masywna) charakteryzuje się brakiem wolnej przestrzeni w skale.
W teksturze porowatej natomiast między wykształconymi ziarnami są wolne miejsca. W skałach gdzie kryształy są dobrze widoczne, czyli jawnokrystalicznych wolne miejsca są przez nie ograniczone, dlatego ich kształt jest nieregularny i często kanciasty- jest to tekstura miarolityczna.
W skałach niewidoczno krystalicznych między wykształconymi ziarnami są puste przestrzenie, które kiedyś były wypełnione pęcherzykami gazowymi, które rozpuściły się w magmie podczas gwałtownego wylewu magmy na powierzchnię Ziemi - jest to tekstura pęcherzykowata.
W przypadku gdy owe pęcherzyki pogazowe są rozdzielane przegrodami skalnymi jest to tekstura gąbczasta.
Z biegiem czasu wolne przestrzenie zostają wypełnione minerałami wytworzonymi później tworząc teksturę migdałowcowatą.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Budowa wewnętrzna skał magmowych Wasze opinie