Skamieniałości – bezkręgowce

Bezkręgowce to organizmy nie posiadające szkieletu wewnętrznego.
Należą do nich gąbki, archeocjaty, stomatopoidy w tym parzydełkowce, denkowce, ramienionogi, mszywioły, pierścienice, stawonogi w tym trylobity, mięczaki w tym małże, ślimaki, półstrunowce.

Gąbki
Mają regularny kształt, są np. kuliste lub występują w formie gałązek. Nie mają organów ani tkanek, ponieważ są zbudowane jedynie z komórek. Cedzą drobny pokarm z wody całą masą ciała, co jest możliwe dzięki licznym porom, które prowadzą do kanałów. Przez nie woda z pokarmem dostaje się do jamy centralnej, a później wypływa na zewnątrz przez otwór wyrzutowy. W ten sposób pokarm jest przechwytywany przez komórki zaopatrzone w wić. 
Są zbudowane ze szkieletu organicznego zbudowanego z włókien sponginowych lub szkielet wewnętrzny zbudowany z mikroskopijnych mineralnych igieł. Niekiedy budują je obydwa rodzaje szkieletów.
Ze względu na substancję budującą szkielet organiczny, gąbki mogą być wapienne, posiadające szkielet z węglanowych igieł (mogą być połączone kalcytowymi włóknami), szklistoszkieletowe opalowymi igłami, koralowe z igłami opalowym wewnątrz i węglanowym szkieletem na zewnątrz. 

Archeocjaty niegdyś były uważane za zwierzęta lub osobną grupę gąbek. Miały węglanowy szkielet w kształcie kubka, stożka lub walca o podwójnych ściankach z licznymi porami. Między ściankami znajdowały się przegrody. 

Stomatopoidy miały wapienny szkielet w postaci nieregularnych brył, zbudowany z cienkich warstewek połączonych poprzecznymi słupami. 

Parzydełkowce mogą przybierać postać osiadłego polipa lub aktywnej meduzy. Są zbudowane z tkanek i pozbawione narządów wewnętrznych. Otwór gębowy prowadzi do jamy chłonąco-trawiącej. Za pomocą czułków wychwytują drobne bezkręgowce, zooplankton, które później w niestrawionej formie są wydalane właśnie przez otwór gębowy. Niekiedy posiadają argonitowy lub kalcytowy szkielet. Najliczniejszą ich grupą są koralowce, które przybierają postać czteropromienną lub sześciopromienną. 

Denkowce posiadały szkielet złożony z okrągłych, owalnych lub wielokątnych rurek, które w środku mają poprzeczne denka, czasem wraz z kolcami. 

Ramienionogi maja workowate ciało otoczone przez dwuczęściową muszle, którą wytwarza fałd skórny. Skorupka brzuszna jest większa i wystaje poza mniejszą skorupkę grzbietową. Mogą być zamykane i otwierane za pomocą mięśni. Nóżka przechodzi przez otwór w skorupce brzusznej. Otwór gębowy jest w przedniej części otoczony przez fałd ciała, którego końce są wyciągnięte w poskręcane ramiona, które są z kolei orzęsione Rzęski napędzają wodę do wnętrza organizmu wraz z drobnym pokarmem. 
Ramienionogi mogą być zawiasowe lub bezzawiasowe. Pierwsze mają muszle zbudowane z kalcytu z wypukłą skorupką brzuszną, której środkowa część jest zagłębiona. W tym samym miejscu na skorupce grzbietowej jest fałd o takich samych rozmiarach. Tylna część skorupek jest połączona zawiasem w kształcie zębów wystających ze skorupki brzusznej. W tych samych miejscach w skorupce grzbietowej są dołki. W pobliżu zawiasów w skorupce brzusznej jest otwór nóżkowy. 
Ramienionogi bezzawiasowe mają skorupki zbudowane z substancji organicznej lub fosforanu wapnia, które są ze sobą połączone wyłącznie za pomocą mięśni.

Mszywioły mają workowate ciało zaopatrzone z czułki wychwytujące pokarm. Znajdują się przy otworze gębowym. Często porastają inne organizmy (formy inkrustujące). Mają bardzo niewielkie rozmiary dlatego żyją wyłącznie w koloniach. 

Pierścienice mają wydłużone segmentowe ciało. Poruszają się dzięki wyrostkom ze szczecinkami, które wyrastają parzyście.  W okolicy głowy wyrastają czułki, które wychwytują pokarm. Mają  węglanowy szkielet, przytwierdzony do innych organizmów lub podłoża. Te, które nie wytwarzają szkieletu żyją ukryte zakamarkach skalnych, norkach. 

Stawonogi mają segmentowaną budowę ciała i członowane odnóża. Część segmentów jest zrośnięta i tworzy sztywne płytki, nazywane tarczami. Można wśród nich spotkać pajęczaki, owady, wije, trylobity. Ostatnie miał wyraźnie zaznaczony trójdzielny układ ciała zarówno podłużny jak i poprzeczny. Wyróżnia się część środkową, którą tworzy oś i odchodzące od niej płaty boczne porozdzielane podłużnymi bruzdami. Głowę tworzy wypukła, centralnie położona glabela, wraz z dwoma płaskimi policzkami po bokach. Często wytwarzały się kolce usytuowane na końcach policzków, i poszczególnych segmentach tułowia. 

Mięczaki zbudowane są z głowy, worka trzewiowego, nogi, grzbietowego fałdu skórnego w postaci płaszcza. Między ciałem a płaszczem jest jama płaszczowa, w której są skrzela. Większość z nich wytwarza przez płaszcz zewnętrzny szkielet, zwany powszechnie muszlą. Może być zbudowany z kalcytu aragonitu. 
Wśród mięczaków spotykamy małże, czyli organizm z dwubocznym miękkim ciałem i bez głowy. W jamie płaszczowej znajdują się skrzela rozłożone po obu stronach nogi. Dzięki małże mają możliwość cedzenia pokarmu. Obie części muszli są połączone za pomocą zawiasu, który przyjmuje postać zębów po jednej stronie i dołków po drugiej. W grzbietowej części muszli jest więzadło, dzięki któremu muszla może się otworzyć. Zamyka się natomiast dzięki mięśniom. 

Ślimaki wykazują nieco inną budowę od małż. Mają wyraźnie wyodrębnioną głowę, worek trzewiowy okryty płaszczem, i silnie umięśnioną nogę. Szkielet jest zbudowany z aragonitu i przyjmuje kształt silnie zwiniętej rurki. 
Innym przykładem mięczaków są głowonogi. Charakterystyczna budowa nogi wykazuje jej złączenie z głową. Na jej szczycie są czułki lub ramiona. Między lejkiem a płaszczem znajduje się szczelina, przez którą spływa woda wędrująca do skrzeli leżących w jamie brzusznej Następnie następuje skurcz mięśni płaszcza i w jego wyniku  woda zostaje gwałtownie wyrzucona pod dużym ciśnieniem. Głowonogi mogą być łodzikowate, amonitowate. 

Półstrunowce mają miękkie ciało, podzielone na ryjek, kołnierz i workowaty tułów. Część z nich na szczycie ciała mają ramiona, które są zaopatrzone w czułki porośnięte rzęskami. Dzięki nim organizmy te mogą oddychać i wychwytywać pokarm 
Wśród półstrunowców można wyróżnić graptolity, jeżowce, liliowce.