Eszkola

Pogórza Polski

Pogórza Karpackie są umiejscowione na południu Polski, między Beskidami z jednej a Kotlinami Podkarpackimi z drugiej strony. Odznacza się wyżynną rzeźbą terenu oscylującą między 300 a 600 metrów n.p.m. z wieloma dolinami rzek i potoków przecinającymi liczne wzniesienia. Spotkać można jednak kilka miejsc wznoszących się powyżej górnej granicy wysokościowej, czyli 600 metrów n.p.m.
Pogórza Karpackie są podzielone na Pogórze Zachodniobeskidzkie, w którego skład wchodzi Pogórze Śląskie, Pogórze Wielickie, Pogórze Wiśnickie oraz Pogórze Środkowobeskidzkie, które obejmuje Pogórze Rożnowskie, Pogórze Ciężkowickie, Pogórze Strzyżowskie, Pogórze Dynowskie, Pogórze Przemyskie, Kotlina Gorlicka, Kotlina Jasielsko – Krośnieńska, Pogórze Jasielskie, Pogórze Bukowskie. 

Pogórze Wielickie obejmuje swym zasięgiem częściowo Wysoczyznę Wielicko-Gdowską. Rozciąga się na południe od Skawiny i Krakowa po Bochnię i Brzesko. W jego północnej części występują na powierzchni głównie skały osadowe takie jak piaskowce, margle, zlepieńce, gezy, natomiast w jego południowej części występuje pokrywa lessowa. 
W rzeźbie terenu zaznaczają się szerokie, rozległe, niewysokie garby, poprzecinane rowami. 
Pogórze Wiśnickie rozciąga się na południowy wschód od Pogórza Wielickiego. Jego rzeżba terenu jest złożona jakby z ogromnych płatów położonych wyżej (na wysokości około 400 metrów n.p.m.) i niżej (około 300 metrów n.p.m.). Skałami budującymi podłoże są łupki, zlepieńce, piaskowce należące do płaszczowiny śląskiej. Powszechnie występują również utwory zwietrzelinowe w postaci glin napływowych ilasto-piaszczystych i lessowatych. 
Pogórze Środkowobeskidzkie jest zbudowane z fliszu karpackiego, co oznacza, że piaski, iły i margle leżą naprzemiennie na sobie. Został on poddawany kilkakrotnie wpływowi bardzo wysokiego ciśnienia w wyniku czego przekształcił się w płaszczowiny. Pogórze buduje w największym stopniu płaszczowina śląska, z niedużą domieszką płaszczowiny skolskiej, podśląskiej i magurskiej. Równocześnie z procesem ich tworzenia miały miejsce ruchy górotwórcze, co spowodowało ich fałdowanie lub nasuwanie jednej na drugą. Równie ważnym z punktu widzenia dzisiejszego wyglądu rzeźby na tym terenu mają postępujące procesy erozyjne.  Z tego względu budowa geologiczna Pogórza Środkowobeskidzkiego jest skomplikowana. 
Pogórze Ciężkowickie charakteryzuje się występowaniem pasma górskiego sięgającego nieco ponad 500 metrów n.p.m. Jego rzeźba terenu jest dość silnie rozczłonkowana. Północną granicę wyznacza granica zlodowacenia południowopolskiego, natomiast południową struktury fałdowe, gdzie odsłaniaj się skały eocenu i paleocenu. Występują tu głównie gleby powstałe na lessach: płowe, brunatne oraz oglejone. Są używane pod działalność rolniczą, w mniejszym stopniu pod lasy. 
Pogórze Strzyżowskie jest umiejscowione między doliną Wisłoki a Gwoźnicy. Jego rzeźba terenu ma charakter zwartych niewysokich pagórków wznoszących się do około 300- 400 metrów n.p.m. z kilkoma punktami wyniesionymi ponad 500 metrów n.p.m. Stoki są zazwyczaj łagodnie opadające, jednak zdarzają się nieco stromsze porastające lasy bukowo-jodłowe i sosnowo-bukowe. Jedynie na północy regionu można spotkać kuesty, progi strukturalne, czy grzbiety monoklinalne. 
Północna granica geologiczna jest granicą występowania łupków i piaskowców inoceramowych, natomiast południowa łupków i piaskowców lgowskich, wierzchowskich i cieszyńskich 
Wewnątrz tego pogórza występują piaskowce i łupki krośnieńskie pochodzące z oligocenu. 
Znaczna część terenu jest wykorzystywana rolniczo.
Na pogórzu Dynowskim występujące pagórki są w miarę zwarte, ale można spotkać pojedynczo występujące grzbiety. Całość rzeźby wykazuje strukturę fałdową. Wyróżnia się 5 większych fałdów o przebiegu NW-SE. Na północy regionu występują kredowe margle i piaskowce, dalej na południe piaskowce i łupki krośnieńskie oligocenu, następnie piaskowce i łupki inoceramowe. Dominują gleby płowe, brunatne wyługowane, brunatne kwaśne. Często spotyka się gliny ilaste i pyłowe. 
Kotlina Gorlicka rozpościera się wzdłuż doliny rzeki Białej obejmując Grybów, Bobową a także rzeki Ropy obejmując Gorlice i Biecz. Rzeźba terenu ma charakter pogórza niskiego sięgającego do 400 metrów n.p.m. na północnym wschodzie, pogórza średniego niskimi grzbietami na południu oraz pogórza średniego na wschodzie (do 520 metrów n.p.m.). Geologicznie prawie cały obszar jest pokryty wychodniami piaskowców i łupków krośnieńskich. Jedynie niewielka część na południu i wschodzie obejmuje utwory płaszczowiny magurskiej – łupki i piaskowce inoceramiczne oraz łupki, margle i piaskowce grybowskie. Gleby są takie same jak na terenie każdego innego pogórza – dominują gleby stworzone na lessach – płowe, brunatne wyługowane i odgórnie oglejone.
Kotlina Jasielsko-Krośnieńska jest zbudowana z łupków i piaskowców krośnieńskich. Rzeźbę terenu stanowi równina powstała w wyniku akumulacji rzecznej oraz stożki napływowe. Niewielką jej część stanowią niskie i zwarte pagórki (do około 300 metrów). 
W okolicach Krosna, Jasła, Gorlic występują gleby płowe, brunatne wyługowane i odgórnie oglejone. Dużą część regionu pokrywają również brunatne gleby kwaśne, brunatne wyługowane. 
Część terenów jest przeznaczona pod uprawy bądź inne użytkowanie rolnicze, natomiast spora część to tereny silnie zurbanizowane. W Jaśle zlokalizowany jest ośrodek przemysłu paliwowego – rafineria ropy naftowej, gazolinarnia, chemicznego, drzewnego, materiałów budowlanych, huta szkła technicznego, przemysłu spożywczego, odzieżowego. Drugim ważnym ośrodkiem jest Krosno, które jest ośrodkiem przemysłu szklarskiego, Zagłębia Naftowego. Znajdują się tu zakłady przemysłu elektromaszynowego, włókienniczego, odzieżowego. Następnie jest Sanok będący ośrodkiem fabryki autobusów, przemysłu spożywczego, odzieżowego, materiałów budowlanych. 
 

Pogórza Polski Wasze opinie

6×1 =