Procesy i formy eoliczne - charakterystyka

Czynnikiem w procesach eolicznych jest wiatr. Efektywność jego działalności zależy od wielkości ziarna, gdyż najbardziej podatny jest gruby pył oraz średni drobny piasek, wilgotności podłoża, ponieważ większa wilgotność utrudnia rozwiewanie, roślinności, gdyż jej obecność utrudnia wywiewanie jak również od ukształtowania powierzchni. 
Procesy eoliczne dzielą się na erozyjne - niszczące i akumulacyjne – budujące. 
Wśród procesów erozyjnej działalności wiatru wyróżnia się deflację i korazję. 
Deflacja to inaczej wywiewanie materiału skalnego. Korazja natomiast to ścieranie powierzchni skalnych przez niesiony piasek. 

MAKROFORMY EROZYJNE
Graniaki wiatrowe 
Są to oszlifowane wiatrem skały o wyraźnie zaznaczonych krawędziach, z czego strona dowietrzna jest wygładzona, natomiast strona zawietrzna jest chropowata. Na tą formą działa głównie korazja. W Polsce dużo eratyków jest przekształcona eolicznie. 
Jardangi
Są to wydłużone i wygładzone grzbiety, występujące równolegle do siebie. Tworzą się w miejscach gdzie przeważa jeden kierunek wiatru. Zbudowane z mało odpornych skał – pyłów, piasków i iłów. Korazja powoduje podcinanie brzegów, natomiast deflacja wywiewa ziarna pomiędzy grzbietami.  
Misy deflacyjne
To zamknięte bezodpływowe obniżenia powstałe głównie w wyniku działania deflacji. Po stronie zawietrznej powszechnie występują wydmy. 
Bruk deflacyjny
Nagromadzenie większych fragmentów skalnych wywiewanych i przeniesionych w inne miejsce.

MIKROFORMY EROZYJNE
Jamki
Podłużne bruzdy i ostre zadziory w podłożu powstałe w wyniku działania korazji i wietrzenia solnego.
Rynny deflacyjne
Długie wąskie zagłębienia o wydłużonym kształcie. 

MIKROFORMY AKUMULACYJNE
Zmarszczki eoliczne – replemarki na powierzchni wydmy
Powstają wskutek różnicy ciśnień, gdy wiatr uderza o powierzchnię piaszczystą.

MAKROFORMY AKUMULACYJNE 
Wydmy 
Są to piaszczyste pagóry, które powstają w wyniku akumulacji materiału skalnego.
podział
1)    Swobodne
- poprzeczne
* barchany
* wydmy wałowe
* wydmy kopulaste
* wydmy odwracalne
- podłużne
- gwiaździste
- pokrywy piaszczyste
2)    Wymuszone
- uwarunkowane roślinnością
* paraboliczne
* pagórki fitogeniczne
- uwarunkowane terenem 
* wstępujące
* zstępujące
* wydmy – echa
* wydmy – cienie
* półksiężycowe

Orientacja wydm swobodnych jest zgodna z przeważającym kierunkiem wiatru. 
W przypadku wydm poprzecznych grzbiety są wydłużone prostopadle do kierunku wiatru
W przypadku wydm wałowych obserwujemy na przemian wysunięte i cofnięte odcinki. 
Wydmy odwracalne występują w obszarach o czasowo zmiennych kierunkach wiatru. 
Wydmy podłużne powstają w warunkach dwóch dominujących kierunkach wiatru, natomiast wydmy gwiaździste mają kilka ramion, ponieważ tworzą się przy różnych kierunkach wiatru. 
W pokrywach piaszczystych nie widać wyraźnych uskoków usypiskowych, poszczególne wzniesienia są słabo zarysowane. Mają grzbiety zbudowane z grubego piasku zorientowane poprzecznie do kierunku wiatru. 

Wydmy wymuszone uwarunkowane roślinnością mają „trzymane” ramiona, dlatego nie może zmienić swojego położenia. 
We wzniesieniach wydm wstępujących uwarunkowanych rzeźbą terenu zauważa się obecność skalnego podłoża. Tworzą się na ich dowietrznej stronie, natomiast po stronie zawietrznej powstają wydmy zstępujące. 
Wydmy echa natomiast tworzą wał równoległy do wzniesienia, po jego dowietrznej stronie, wydmy cienie po jego zawietrznej stronie. 
Wydmy półksiężycowe tworzą się w miejscu niecek deflacyjnych z materiału wywianego z ich środka, równolegle do ich brzegów po stronie zawietrznej.