Stopień nienasycenia związku organicznego (S) to liczba określająca ile łącznie pierścieni i wiązań π znajduje się w strukturze związku (tj. jak bardzo związek jest „nienasycony wodorami”). Wartość stopnia nienasycenia jest ważna przy określaniu struktury związku np. na podstawie widm IR lub NMR.
Dla prostych związków organicznych, w skład których wchodzą atomy węgla, wodoru, tlenu, siarki, azotu i fluorowców zastosowanie znajduje poniższy wzór:
\(S = {{2n_C - n_H + n_N - n_X + 2} \over 2}\)
W tym wzorze nie bierze się pod uwagę pierwiastków dwuwartościowych (OII i SII), ponieważ nie wpływają one na nienasycenie związku.
Przykładowo dla związku o wzorze sumarycznym C7H6O2 (kwasu benzoesowego) stopień nienasycenia jest równy:
\(S = {{2*7 - 6} \over 2} = 4\)
co zgadza się ze stanem faktycznym, ponieważ związek posiada 1 pierścień z 3 wiązaniami π:
Dla każdego rodzaju związku organicznego może być używany wzór:
\(S = 1 + {1 \over 2}\displaystyle\sum_{i} n_i (w_i - 2)\),
w którym i to rodzaj pierwiastka ni to liczba atomów danego pierwiastka w cząsteczce, wi to wartościowość danego pierwiastka.
Stopień nienasycenia – definicja i wzór - jak stosować w praktyce?
Chyba pojawił się błąd w obliczeniach, dla kwasu benzoesowego stopień wynosi 5 (pierścień + 4 wiązania pi, ponieważ mamy jeszcze jedno w grupie karboksylowej). Zabrakło +2 w obliczeniach.