Alkeny są związkami składającymi się z węgla i wodoru, stąd też należą do grupy węglowodorów. W cząsteczce akenów między atomami węgla występują wiązania podwójne. Takie węglowodory, w których występują wiązania wielokrotne nazywa się węglowodorami nienasyconymi.
Pierwszym w szeregu homologicznym alkenów jest eten (etylen) o wzorze sumarycznym C2H4. Wzór strukturalny etenu przedstawia się następująco:
Jak się okazuje wszystkie atomy tworzące cząsteczkę etylenu leżą w jednej płaszczyźnie, a kąty pomiędzy wiązaniami wynoszą 120°. Długości wiązań są różne. Wiązanie podwójne między atomami węgla jest wiązaniem krótszym niż wiązanie pojedyncze. Długość wiązania podwójnego to 134 pm, przy czym wiązanie C – C w alkanach jest równe 154 pm. Wiązania C – H w etylenie mają długość 110 pm (dla porównania w alkanach wynoszą one 109 pm). W cząsteczce etenu występuje kowalencyjne wiązanie podwójne. Między atomami węgla istnieje wiązanie σ i wiąznie π. Wiązania węgiel – wodór są wiązaniami kowalencyjnymi spolaryzowanymi w stronę węgla.
W nazewnictwie alkenów stosuje się podobne zasady jak w przypadku alkanów, jednak należy tu pamiętać o uwzględnieniu wiązania podwójnego. Czasem trzeba też dodatkowo określić czy mamy do czynienia z izomerem cis czy trans. Poniżej kilka zasad, które należy stosować przy nazewnictwie alkenów.
- Do danego liczebnika dodajemy końcówkę – en – świadczy ona o obecności wiązania podwójnego, np. eten, buten.
- Podobnie jak w alkanach wybieramy najdłuższy łańcuch węglowy, który w tym przypadku musi zawierać wiązanie podwójne oraz numerujemy atomy węgla tak, by atomy przy wiązaniu podwójnym miały jak najniższe numery, np.
- W nazwie należy zaznaczyć położenie wiązania podwójnego wykorzystując przy tym niższy z numerów atomów węgla położonych bezpośrednio przy nim. Dla powyższego przykładu nazwa zaznaczonego łańcucha węglowego to but-1-en.
- Pełną nazwę zapisuje się dodając nazwy poszczególnych podstawników w kolejności alfabetycznej oraz numer atomu węgla przy którym się dany podstawnik znajduje. A zatem pełna nazwa powyższego przykładu to: 2–metylobut-1-en.
- Należy pamiętać, że w cząsteczkach zawierających mniejszą liczbę atomów węgla, takich jak eten czy propen nie jest konieczne podawanie położenie wiązania podwójnego. Dla etenu istnieje tylko jedna możliwość położenia wiązania, ponieważ składa się on z dwóch atomów węgla, zaś w propenie bez względu na to czy wiązanie będzie znajdowało się przy pierwszym czy przy drugim atomie węgla jego nazwa będzie identyczna (w przypadku wiązania przy drugim atomie numeruje się od końca, a więc zawsze byłby to prop-1-en).
Niektóre alkany oprócz nazw schematycznych posiadają również swoje nazwy zwyczajowe – powszechnie przyjęte. Na przykład wspomniany wcześniej eten nazywany etylenem czy propen, którego nazwa zwyczajowa to propylen.
Alkeny i ich nazewnictwo Wasze opinie