Budownictwo pasywne jest to standard wznoszenia obiektów budowlanych, który charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami izolacyjnymi oraz zastosowaniem rozwiązań, których celem jest zminimalizowanie zużycia energii w trakcie eksploatacji. Pojęcie domu pasywnego wywodzi się z Niemiec, gdzie po raz pierwszy zajęto się problemem opracowania domu, który z założenia ma zużywać bardzo mało energii. W Darmstadt założono również Instytut Domów pasywnych, który zajął się promowaniem tego typu budownictwa.
Definicja wprowadzona przez naszych zachodnich sąsiadów, określa dom pasywny jako budynek o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania wnętrza, który w celu zapewnienia komfortu cieplnego mieszkańców nie zużywa więcej energii niż 15 kWh//(m2 · rok). Oznacza to, że w ciągu całego roku do ogrzania 1 m2 powierzchni użytkowej potrzeba 15 kWh energii. Dla porównania zapotrzebowanie na ciepło w budynkach konwencjonalnych może osiągać nawet 120 kWh/(m²·rok). Należy sobie zdawać jednak sprawę, że osiągnięcie takiego standardu w Polsce jest dużo trudniejsze, ze względu na surowszy klimat. Dlatego dom pasywny w Polsce będzie zużywał więcej energii niż dom pasywny w Niemczech.
W budynku pasywnym komfort termiczny jest zapewniany przez tzw. pasywne źródła ciepła, które stanowią mieszkańcy, urządzenia elektryczne, ciepło słoneczne czy ciepło odzyskiwane z wentylacji, dlatego jedynie w okresach największych mrozów wymaga on dogrzewania za pomocą aktywnych źródeł energii.
Cechy, jakie powinien posiadać budynek pasywny:
- bryła budynku powinna być jak najbardziej zwarta i prosta w swojej formie, pozbawiona wykuszy, podcieni, załamań w planie;
- orientacja budynku w stronę południową tj. najbardziej nasłonecznioną;
- ograniczenie zacieniania budynku;
- pomieszczanie przeznaczone na stały pobyt mieszkańców jak np. pokój dzienny, sypialnia, jadalnia powinny być zlokalizowane po stronie południowej, a pomieszczenia pomocnicze (np. pralnia, garaż, spiżarnia) po stronie północnej;
- oddzielenie ewentualnie występującej kondygnacji piwnicznej, w sposób zapewniający szczelność powietrzną i brak mostków cieplnych;
- przegrody zewnętrzne szczelne, warstwowe o dobrych parametrach ciepłochronnych (pożądany współczynnikiem przenikania ciepła dla przegród zewnętrznych jest wartość 0,15 W/(m2 ·K) lub mniejsza);
- zminimalizowanie ilości mostków termicznych (specjalne rozwiązania dla balkonów, ścian piwnicznych);
- szczelne, potrójnie szklone okna, które wypełniane są gazem szlachetnym (na ogół jest to argon) zamocowane w wielokomorowych ramach;
- wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła;
- brak konwencjonalnego oddzielnego systemu ogrzewania;
- wykorzystanie odnawialnych źródeł energii do podgrzewania wody użytkowej i/lub ogrzewania (np. pozyskiwanie ciepła z promieniowania słonecznego lub z gruntu);
- opcjonalnie pozyskiwanie ciepła utajonego z powietrza wentylacyjnego (pompa ciepła powietrze-powietrze);
- ewentualne doprowadzenie świeżego powietrza poprzez gruntowy wymiennik ciepła, który stanowi rura zakopana w ziem;
- bardzo niskie zużycie wszystkich nośników energii - gazu, oleju opałowego, energii elektrycznej, drewna itp.
Domy pasywne posiadają zarówno wady jak i zalety, które w głównej mierze zależą od materiałów użytych do budowy takiego domu. Najważniejszą zaletą takiego domu pasywnego jest to, że wykazują dużo mniejsze zapotrzebowanie na energię niż budynki tradycyjne (prawie 90% niższy koszt ogrzewania niż w domu tradycyjnym). Niewielkie zapotrzebowanie na ciepło pokrywane jest przy pomocy alternatywnych źródeł energii, co wpływa na zmniejszenie emisji szkodliwych gazów i dzięki temu chroni środowisko naturalne. Poza zmniejszeniem zapotrzebowania na energię, uzyskuje się również podniesienie jakości i trwałości budynku, co skutkuje również zwiększeniem jego wartości rynkowej. Kolejną zaletą jest bardzo dobry mikroklimat takiego budynku, ze względu na dużo mniejsze różnice temperaturowe.
Główną wadą domów pasywnych jest ich cena, koszt budowy takiego budynku w Polsce może być aż do 35% wyższy w porównaniu z domem tradycyjnym (w Niemczech koszt budowy domu pasywnego jest o ok. 10% wyższy niż tradycyjnego). Drogie są również materiały jak np. okna, a także cena indywidualnego projektu takiego domu, który powinien być dopasowany do działki. Należy pamiętać, że dodatkowa inwestycja w wybudowanie zamiast tradycyjnego domu domu pasywnego po kilku latach się zwróci (6-7 lat zgodnie z szacunkami firm, choć i są takie które twierdzą, że po 4 latach). Kolejną wadą jest mniejszy wybór jeśli chodzi o estetykę samego budynku oraz podwórka. Należy jasno powiedzieć, że dom pasywny nie jest typem domu ukierunkowanego na przepych, designerskiego, wymogiem dla tego typu domów jest aby ich bryła była prosta (brak tarasów, wystających pomieszczeń, wieżyczek), ma to być po prostu klocek z dachem maksymalnie dwuspadzistym.
Ze względu na potrzebę ochrony środowiska, a także wysokie koszty energii zauważalny jest dynamiczny rozwój tego typu budownictwa na świecie. A specjaliści już od wielu lat pracują nad poprawieniem izolacyjności termicznej budynków oraz zmniejszeniem kosztów ogrzewania. W Polsce niestety cały czas utrzymuje się tendencja do szukania tańszych rozwiązań lub odwrotnie budowy domów z rozmachem nie patrząc na koszty, dlatego właśnie ilość domów pasywnych jest cały czas mniejsza niż 10. Poza tendencją w budownictwie i modą, osobami chcącymi mieszkać w tego typu domach są ekolodzy i inne osoby z wysoko rozwiniętą świadomością ekologiczną. Dużym wyzwaniem jest również uświadomienie zwykłego Kowalskiego, że dom szczelny z wentylacją mechaniczną potrafi być komfortowy (bez uchylonego okna lub rozszczelnionego, choć otwierać okien nikt nikomu niezabrania). Dom pasywny jest to również budynek wręcz naszpikowany czujnikami aby ułatwiać i umilać życie. Jednak przeciętny mieszkaniec naszego kraju stwierdzi, że im więcej elektroniki tym więcej problemów i awarii, a tego w domu nie potrzeba. Ważne jest zatem uświadamianie ludzi, że istnieją domy pasywne i są zamieszkiwane przez wiele rodzin na całym świecie. Czy wygodnie? To jak zawsze subiektywna ocena każdego mieszkańca.
Dom pasywny Wasze opinie