Funkcje i dysfunkcje turystyki

Funkcja turystyki to ogół oczekiwanych i rzeczywistych korzyści płynących z rozwoju turystyki dla uczestników ruchu turystycznego oraz mieszkańców miejsc przez nich odwiedzanych. W stosunku do turysty funkcja ta jest spełniona, gdy jest zapewniona wygoda podroży, stworzone odpowiednie warunku do wypoczynku, rozrywki, poprawy zdrowia, uczestnictwa w kulturze. W odniesieniu do mieszkańców obszarów odwiedzanych funkcja turystyki jest spełniona pozytywnie gdy przyczynia się do rozwoju gospodarczego, a dzięki temu podnosi poziom życia społeczeństwa, umożliwia kształtowanie prawidłowych relacji międzyludzkich. 
Wśród funkcji turystyki wyróżnia się wypoczynkową, zdrowotną, pielgrzymkową, polityczną, ekonomiczną, etniczną, wychowawczą, miastotwórczą, edukacji kulturowej, kształceniowa. 

Funkcja wypoczynkowa jest związana z odpoczynkiem od pracy, szkoły, codziennych obowiązków, umożliwiającym regenerację sił fizycznych i psychicznych organizmu poprzez dostarczanie sobie przyjemności i radości. Odbywa się poza miejscem zamieszkania.
Funkcja zdrowotna jest związana ze zwalczaniem dolegliwości zdrowotnych w postaci różnych chorób i schorzeń fizycznych, jak również i psychicznych. Dąży głównie do niwelacji wpływu cywilizacji na zdrowie człowieka. 
Funkcja pielgrzymkowa jest związana z zaspokajaniem potrzeb duchowych poprzez podróżowanie do miejsc kultu religijnego. Dzięki niej następuje promocja wartości i przekonań religijnych różnych wyznań. 
Funkcja polityczna jest związana z tworzeniem wizerunku danego kraju za granicą oraz rozwojem i kształtowaniem stosunków między krajami. 
Funkcja ekonomiczna określa wpływ turystyki na wielkość dochodów, a więc również na stan gospodarki danego kraju oraz poziom życia jego mieszkańców. Ruch turystyczny dodatkowo napędza popyt na świadczenia turystyczne. 
Funkcja etniczna polega na odwiedzaniu miejsc związanych z przodkami turystów jak również ich przeszłością, spotkań z rodziną, ze znajomymi oraz ośrodkami historycznymi ki kulturalnymi. 
Funkcja wychowawcza ma na celu poznawanie świata w aspekcie społecznym, kulturowym i przyrodniczym poprzez uprawianie turystyki. 
Funkcja miastotwórcza odnosi się do zwiększania liczby ludności miejscowości atrakcyjnych turystycznie oraz rozwoju punktów usługowych oraz infrastruktury turystycznej na potrzeby ruchu turystycznego co przyspiesza ich  urbanizację. Dzięki temu powstają nowe miejsca pracy co wpływa na wzrost gospodarczy. 
Funkcja edukacji kulturowej wpływa na popularyzację dóbr kulturowych wśród uczestników ruchu turystycznego. Odnosi zarówno do kultury współczesnej, jak również do miejsc, wydarzeń związanych z przeszłością. 
Funkcja kształceniowa polega na poszerzaniu wiedzy o świecie dzięki podróżom. Obok tego równie ważne jest zdobywanie umiejętności jej spożytkowania. 

Dysfunkcje turystyki to negatywne konsekwencje wynikające z nieodpowiednich i nieakceptowalnych zachowań turystów w miejscu podróży. 
W odniesieniu do turystów najczęstszą dysfunkcją  jest przeładowanie planu wycieczki w przypadku wyjazdów zorganizowanych, co prowadzi do jeszcze większego zmęczenia w stosunku do stanu przed wyjazdem. Istotną dysfunkcją jest również niechęć mieszkańców miejscowości turystycznej do turystów – często uważa się ich za gorszych od siebie. Wynika to z mających miejsce incydentów z udziałem turystów, np. kradzieży, łamania zasad współżycia społecznego, nadmierne spożywanie alkoholu i substancji odurzających, swoboda seksualna. 
W przypadku dóbr kulturowych wiele miejscowości oferuje skomercjalizowaną wersję kultury miejscowej, która cieszy się większym zainteresowaniem współczesnego społeczeństwa. 
Wśród dysfunkcji ekonomicznej najważniejsze jest uzależnienie kraju bądź regionu od ruchu turystycznego. Gdy jego gospodarka jest uzależniona od turystyki, w przypadku załamania ruchu turystycznego jest zagrożony dotkliwym kryzysem ekonomicznym.
Często wśród turystów spotyka się dokarmianie spotkanych zwierząt lub nieświadome przepłaszani ich wynikające ze zbyt głośnego zachowania. 
Dodatkowo w miejscu intensywnego ruchu turystycznego miejscowa ludność jest narażona na zwiększony ruch komunikacyjny w miejscach często odwiedzanych. To wszystko również stanowi dysfunkcje turystyki.