Eszkola

Głazy Moeraki

Głazy Moeraki (ang. Moeraki Boulders) to w skrócie grupa bardzo dużych sferycznych „kamieni”, które znajdują się na plaży niedaleko portu rybackiego Moeraki (40 kilometrów na południe od Oamaru) w północnej części wybrzeża Otago w Nowej Zelandii. Głazy te tworzą piękny i abstrakcyjny krajobraz oraz stanowią coraz bardziej popularną, niezwykłą atrakcję turystyczną.
 
Są to formacje geologiczne, które powstały naturalnie. Od stuleci intrygują ludzi, a najbardziej uderzającym aspektem jest ich wielkość i wyjątkowa regularność kształtów.
 
Ponad 50 sztuk szarych głazów leży na piaszczystej plaży Koekohe – są porozrzucane bądź tworzą grupy, niektóre wciąż wystają z piaszczystych klifów.
Każdy głaz waży kilka ton (średnio do około 7) i mierzy od 1,5 do 2,2 metrów. Największe okazy są strawersowane poprzez pęknięcia i wypełnione żółtym kalcytem, u niektórych głazów górna część jest zniszczona, a niektóre wyglądają jak zużyta skórka pomarańczowa – pozostała jedynie powłoka.
Maorysi nazywają głazy „Hinaki” (pułapki na węgorze), natomiast dla ludności lokalnej są to „ogromne gopstoppery” (tradycyjne twarde okrągłe cukierki), „kule gigantów”, „mózgi obcych”, a nawet „Stonehenge Nowej Zelandii”. Nazwa znana przez nas – Moeraki (Moerangi), oznacza z kolei “senny dzień”.

Głazy Moeraki
Autor zdjęcia: Harald Selke [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 
Kilkaset lat temu (pomiędzy rokiem 925 a 1280 a.d.) Maorysi, jako potomkowie Polinezyjczyków, przybyli na Nowa Zelandię z wysp wschodniej części Oceanu Spokojnego (Hawaiki). Według legendy, Maorysi podjęli ogromną wyprawę na siedmiu olbrzymich kanu, z których każde dało początek jednemu plemieniu. Jednak jedna z łodzi, Araiteuru, rozbiła się w niedaleko położonym Shag Point (Matakaea), a głazy Moeraki stanowią pozostałość po ładunku 40-osobowej łodzi: po kalabasach, pułapkach na ryby oraz koszach batatów, które zostały wymyte na brzeg.
 
Według naukowców ich powstanie nie jest aż tak zagadkowe, choć stanowi wyjątkowy proces geologiczny. Głazy rozwinęły się w błocie i osadach dna morskiego w okresie trzeciorzędu, około 60 milionów lat temu, i są przykładem kalcytowych konkrecji. Składają się z błota, mułu, gliny i kalcytu.

Głazy Moeraki
Autor zdjęcia: Tim Parkinson [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 
Pierwotnie cząsteczki osadów łączyły się razem i umacniały dzięki krystalizacji wapnia i węglanów. Powoli tworzył się naturalny mineralny cement a substancją łączącą były szczątki zwierząt morskich. Im więcej było kalcytu, tym większe głazy powstawały - obrastały w warstwy jak olbrzymie perły. Potrzeba było ok. 4 mln lat by „urosły”.
 
Ich piękny, okrągły kształt powstał dzięki równomiernemu rozrostowi we wszystkie strony a nie jak niektórzy uważają, przez tarcie w piasku. Około 15 milionów lat temu mułowaty obszar zawierający uformowane głazy został podniesiony tworząc linię brzegową, a zaledwie 14 mln lat temu uderzające w klify fale uwolniły głazy. Linia brzegowa nieustannie podlega erozji, dlatego możemy obserwować niektóre głazy w połowie uwięzione w piaskowych ścianach. Dwa połączone razem głazy stanowią największą konkrecje na świecie.
 
Stare zdjęcia z XIX wieku ukazują dużo więcej głazów niż możemy ich obecnie obserwować, prawdopodobnie zostały rozkradzione – mniejsze zabierane były jako pamiątki lub jako ozdoby ogrodowe; jeden głaz np. odnaleziony został w Australii.

Głazy Moeraki
Autor zdjęcia: edwin.11 [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 
W 1938 roku ogromny głaz Moeraki został przeniesiony do muzeum, jednak po 25 latach wystawy w suchym otoczeniu zaczął pękać, podczas, gdy okazy na plaży miały się bardzo dobrze. Dopiero od 1971 roku Moeraki Boulders po aktach chuligaństwa i użyciach środków wybuchowych przez „kolekcjonerów”, są prawnie chronione jako cenne źródło naukowe pod względem geologicznym i krajobrazowym.
 
Na wyspie znajdują się jeszcze jedynie dwa mniej znane miejsca, gdzie spotkać można sferyczne konkrecje. Są to Głazy Koutu w Zatoce Hokianga (większe okazy – do 5 metrów) oraz Katiki Boulders w Shag Point.
 
Głazy Moeraki

Autor zdjęcia: Ross Huggett [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]

Głazy Moeraki Wasze opinie