Morze jest zbiornikiem wodnym osiągającym znaczne rozmiary. Ich rzeźbotwórcza działalność obejmuje jedynie miejsca styku wód z lądami, czyli właściwie tylko pas wybrzeży. W zależności od rodzaju procesów powstają formy erozyjne i akumulacyjne.
Erozyjna działalność wód morskich to abrazja. Polega na niszczeniu wysokiego skalnego brzegu morskiego przez fale morskie , które wdzierają się w szczeliny i rozpychając je powodują ich rozpad. Również fale powodują stałe podmywanie brzegu, a wraz z nim ścieranie podłoża niesionym materiałem skalnym. Bardzo widocznym przykładem postępującej erozji morskiej są klify.
W przypadku brzegów niskich erozyjna działalność morza polega na zalewaniu dużych terenów wodą np. podczas sztormów i usuwaniu ton piasku z jego brzegu, podczas cofania się wody. Jednak w przypadku wybrzeży niskich w znacznej części procesy akumulacyjne przewyższają procesy erozyjne.
W wyniku akumulacyjnej działalności morza powstają piaszczyste plaże, wały brzegowe, wały burzowe, rewy, lido, laguny, limany, zatoki, zalewy, mierzeje, kosy.
Plaża to piaszczyste wybrzeże niskie, które graniczy bezpośrednio z morzem. Wał brzegowy jest zazwyczaj zbudowany z piasków i żwirów i stanowi niejako początek plaży. Wał burzowy natomiast jest tylną granicą plaży, zbudowany głównie z piasków. Jest nadbudowywany tylko podczas sztormów, gdyż na co dzień nie ma kontaktu z wodą. Rewa jest piaszczystym wałem, ale położonym bardzo płytko pod powierzchnią wody. Lido stanowi wał wyniesiony ponad powierzchnię wody, ale oddalony od brzegu. Powstaje w wyniku rozbijania się fal morskich w pewnej odległości od brzegu, które tym samym akumulują materiał skalnym w tym miejscu. Laguna jest niejako odciętą przez piaszczysty wał płytką częścią morza, zazwyczaj równoległą do linii brzegowej. Liman również stanowi płytką część morza odciętą przez wał, ale powstaje gdy następuje odcięcie ujściowych odcinków rzek.
Zatoka jest częścią morza, nie do końca zamkniętą, ale jednocześnie nie całkiem otwartą. Od wód morza właściwego oddziela ją piaszczysty wał. Zalew natomiast jest całkowicie odciętą częścią morza.
Mierzeja jest wałem piaszczystym narastającym z obydwu lub jednej ze stron prowadzący do odcięcia zatoki od pełnego morza.
W zależności od rodzaju materiału budującego wybrzeże oraz intensywności zachodzenia procesów erozyjnych i akumulacyjnych powstają różne rodzaje wybrzeży. Ogólnie można je podzielić na wysokie i niskie. Wśród erozyjnych wybrzeży wysokich wyróżnia się wybrzeże fiordowe, riasowe, dalmatyńskie, szkierowe. Wśród akumulacyjnych wybrzeży niskich wymienić należy wybrzeże mierzejowo-zalewowe, deltowe, limanowe, lagunowe, lidowo-lagunowe.
Dodatkowo mogą powstawać również wybrzeża narastające przy udziale organizmów żywych. Przykładem takiego wybrzeża jest wybrzeże koralowe i namorzynowe.
Rzeźbotwórcza działalność morza
Oprócz rzeźbotwórcza działalność morza może Ci się przydać
Zobacz również
- Czynniki lokalizacji przemysłu
- Wulkanizm
- Katastrofy przyrodnicze na Podhalu
- Formy akumulacji lodowca
- Miejska wyspa ciepła
- Inwestycje Zagraniczne Polski
- Pieniński Pas Skałkowy
- Usługi
- Zagrożenia hydrologiczne – tsunami,...
- Migracje
- Linia zmiany daty
- Skala mapy
- Pogórza Polski
- Formy glacjalne/ polodowcowe
- Surowce chemiczne
Rzeźbotwórcza działalność morza Wasze opinie