Parheliony

Parheliony (zwane czasem słońcami pobocznymi lub psami słonecznymi od ang. „Sundogs”) to obok halo 22° jedno z najczęściej występujących zjawisk optyczno-meteorologicznych. To świetliste poblaski widoczne na niebie po obu stronach Słońca na tej samej wysokości. Kiedy Słońce się wznosi, parheliony są bardziej oddalone od siebie.

 

Każdy parhelion przyjmuje czerwoną barwę na krawędzi od strony Słońca, a czasami zieloną lub niebieską od strony przeciwnej. Mogą być oślepiająco jasne lub przybrać jedynie postać bladej smugi na niebie. Można je obserwować na każdej szerokości geograficznej niezależnie od panującej pory roku i temperatury gruntu. Szacuje się że w Europie i Ameryce Północnej można obserwować je średnio dwa razy w tygodniu.


Autor zdjęcia: AJ Batac [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 

Słońca poboczne tworzą się dzięki płytkom kryształów lodu zawieszonym w chmurach piętra wysokiego (Cirrus). W zimnym klimacie kryształowe płytki mogą znajdować się w gruncie i nazywane są wtedy diamentowym pyłem, który może odbijać promienie słoneczne.
 

Płytki lodu dryfują i układają się prawie poziomo, dużymi sześciokątnymi ściankami w dół. Promienie Słońca przechodzą przez ściankę boczną kryształków i wychodzą przez drugą ściankę pod katem 60° w stosunku do wejścia. Dwa załamania odchylają promień o co najmniej 22°. Gdy promień przechodzący poziomo przez wnętrze kryształu równoległy jest do ścianek górnych i dolnych, daje minimalne odchylenie 22°. Światło czerwone jest załamywane słabiej niż niebieskie, dlatego wewnętrzne krawędzie parhelionów od strony Słońca mają kolor czerwony.
 

Promienie, które przechodzą przez kryształowe płytki lodu w inny sposób, formują różne rodzaje halo. Gdy Słońce znajduje się stosunkowo wysoko, promienie nie mogą przejść przez kryształ, chyba że są one kierowane przez wewnętrzne odbicia od górnej i dolnej ścianki podstawowej (duży sześciokąt). Przekrzywiony kąt padania powoduje zwiększenie odchylenia promieni, co z kolei sprawia, że parheliony znajdują się dalej od Słońca. Ponadto, wymagana jest parzysta liczba odbić - nieparzysta sprawia, że powstają sub-parheliony poniżej linii horyzontu. Kryształki rzadko dryfują dokładnie poziomo, ich chwiejność zwiększa się wraz z ich wielkością. Chwiejące sie płytki kryształowe wytwarzają wysokie słońca poboczne.


Autor zdjęcia: Henry Burrows [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 

„Psy słoneczne” obserwowane są w odległości 22° od Słońca i pojawiają się wyłącznie podczas jego wschodu lub zachodu. Są one najjaśniejsze i najlepiej dostrzegalne, gdy Słońce jest nisko. Gdy Słońce znajduje się na wysokości powyżej 40° są one trudne do zauważenia.