Model ex post facto
Model badawczy zwany modelem ex post facto jest badaniem, w którym nie występuje manipulacja zmienną niezależna bądź inaczej rozumiejąc, manipulacją nią nastąpiła wcześniej niż przeprowadzone zostało badanie. W modelu ex post facto badacz analizuje wpływ pewnego czynnika, który różnicuje badane grupy na daną zmienną pomiarową, zmienną zależną.
Przykład: Badacz chciał sprawdzić, czy osoby z wykształceniem wyższym różnią się od osób z wykształceniem średnim pod względem satysfakcji z życia. Zmierzył on zatem w tych dwóch grupach osób poziom satysfakcji z życia i przeprowadził analizy statystyczne, w celu sprawdzenia czy badane grupy różnią się między sobą pod względem analizowanej zmiennej.
Jak można zauważyć, badacz nie manipuluje poziomem wykształcenia badanych osób (można nawet przyjąć, że manipulowanie taką zmienną nie jest w ogóle możliwe), on dobiera badane osoby o różnym jego poziomie do dwóch grup. Działanie manipulacyjne nie występuje (bądź inaczej rozumując, manipulacja nastąpiła o wiele wcześniej niż przeprowadzono badanie). Badanie ma na celu sprawdzenia czy czynnik, który zadziałał wcześniej (wybór dalszego kształcenia przez badane osoby) ma wpływ na obecny poziom zmiennej zależnej (w naszym przykładzie poziom satysfakcji z życia). Stąd nazwa model ex post facto. Innym przykładem badania ex post facto może być sprawdzenie czy metoda terapii miała wpływ na wyleczenie pacjentów chorych na depresję. Badacz zbadał dwie grupy badanych osób: osoby leczone analizowaną metodą terapii oraz osoby leczone standardową terapią. Manipulacja miała miejsce się wcześniej, w przeszłości. W tym momencie badacz nie manipuluje już zmienną niezależną (rodzaj metody leczenia) lecz określa zmienną niezależną na podstawie przeszłości. W momencie przeprowadzenia badania badacz jedynie mierzy zmienną zależną.
Model ex post facto jest szeroko stosowany w naukach społecznych. Czasami stanowi jedyną możliwą metodę (z punktu widzenia technicznego i etycznego) przeprowadzenia badania danego zjawiska. Jednakże, najważniejszą wadą tego typu badania jest brak randomizacji (losowego przydzielenia badanych osób do warunków badawczych). Badane osoby z różnych porównawczych grup mogły w przeszłości różnić się również innymi czynnikami, o których badacz nie wie. Co więcej, efekty wcześniejszej "manipulacji" mogły wejść w interakcję z innymi czynnikami. Model ex post facto jest mniej wiarygodną metodą badawczą w porównaniu do badania eksperymentalnego.
Model ex post facto jest szeroko stosowany w naukach społecznych. Czasami stanowi jedyną możliwą metodę (z punktu widzenia technicznego i etycznego) przeprowadzenia badania danego zjawiska. Jednakże, najważniejszą wadą tego typu badania jest brak randomizacji (losowego przydzielenia badanych osób do warunków badawczych). Badane osoby z różnych porównawczych grup mogły w przeszłości różnić się również innymi czynnikami, o których badacz nie wie. Co więcej, efekty wcześniejszej "manipulacji" mogły wejść w interakcję z innymi czynnikami. Model ex post facto jest mniej wiarygodną metodą badawczą w porównaniu do badania eksperymentalnego.
Model ex post facto Wasze opinie
0,026*100%