Eszkola

Zmienne ilościowe i jakościowe - charakterystyka

Zmienna może być daną obserwowaną cechą, właściwością o charakterystycznej wartości w obrębie badanego zbioru. Dodatkowo może przybierać różne wartości. W metodologii badań często znajduje się odniesienia do zmiennych ilościowych i jakościowych. Zmienne ilościowe określane są pod postacią liczb, natomiast jakościowe są opisem.
Zmienne jakościowe bazują na słownym opisie. Dane są pozyskiwane poprzez badania empiryczne przy wykorzystaniu takich metod jak wywiad, obserwacja, analizy przedmiotu badania, czy dokumentów. Zmienne ilościowe są kategorią zmiennych, które można uporządkować według określonej skali. Przy wprowadzaniu takich zmiennych w czasie badań, można wykorzystywać liczne działania matematyczne czy fizyczne. Dla przykładu zmienne jakościowe mogą dotyczyć takich kwestii jak płeć, miejsce zamieszkania, pochodzenie (nie jest możliwe określenie co jest mniejsze, co jest większe itp.), natomiast zmienne ilościowe to np. dochód, wiek, poziom wykształcenia (mogą być one określone w skali np. liczbowej). Różnice pomiędzy zmiennymi najlepiej obrazuje to, że zmienne ilościowe są mierzalne, natomiast zmienne jakościowe nie mogą zostać zmierzone.


Stanley Stevens amerykański psycholog, który jest twórcą klasycznej typologii skal pomiarowych, wyróżnił trzy rodzaje zmiennych ilościowych:
•    porządkowe – odnoszące się do liczby wystąpień danego zjawiska, procesu,
•    interwałowe – określane w skali, na której możliwe jest odejmowanie wartości
•    ilorazowe – określane na podstawie konkretnej skali, na której można przyporządkować wartość, dla przykładu „coś jest 7 razy mniejsze od…”
Dla przykładu zmienną ilościową może być wzrost natomiast wartością tej zmiennej będzie wówczas wysokość podana w cm np. 195 cm.


Zmienne jakościowe są zazwyczaj wynikiem obserwacji lub wywiadów i opierają się na danych empirycznych. Mogą mieć one charakter binarny (dwumianowe – płeć: kobieta lub mężczyzna) i być:
•    nominalne – zmienne jakościowe nieuporządkowane np. kolor produktu, rodzaj marki,
•    uporządkowane – takie, które można przyporządkować do danego poziomu, etapu np. wykształcenie (podstawowe, średnie, wyższe).
Dla przykładu zmienną jakościową może być płeć natomiast wartością tej zmiennej będzie wówczas kobieta lub mężczyzna.


Na zmiennej można wykonywać różne operacje, w zależności od tego czego ona dotyczy i co opisuje. Można wyznaczać różne wartości np. maksymalną, średnią bądź minimalną, jeśli są to zmienne skali uporządkowanej. Wprowadzanie zmiennych ma zasadnicze znaczenie dla prowadzenia badań przy wykorzystaniu metod statystycznych.

Zmienne ilościowe i jakościowe Wasze opinie

5-1 =