Eszkola

Rów Mariański

Czym jest Rów Mariański?

 
Rów Mariański położony jest w zachodniej części Oceanu Spokojnego, 200 km na wschód od Marianów (11"21' szerokości geograficznej północnej i 142" 12' długości geograficznej wschodniej). Jest to najgłębsze miejsce na świecie – 10 994m p.p.m. (± 40m). Rów Mariański wygląda jak gigantyczna blizna w skorupie ziemskiej - ma kształt półksiężyca, a jej długość to ponad 2 542 km a średnia szerokość – 69km. Na dnie tej podwodnej otchłani znajdują się kominy wyrzucające ciekłą siarkę i dwutlenek węgla oraz aktywne wulkany błotne, jak również niesamowite stworzenia głębinowe przystosowane do ogromnego ciśnienia i wiecznych ciemności.

Rów Mariański
Autor zdjęcia: Amazing Race [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 

Powstanie i odkrycie Rowu Mariańskiego

 

Według naukowców Rów Mariański powstał podczas subdukcji Płyty Pacyficznej i Płyty Filipińskiej – zjawiska, w którym płyta zwieńczona dnem oceanu (kra oceaniczna) wciąga lub wpycha pod siebie inną płytę oceaniczną.


Po raz pierwszy Rów Mariański został określony i zmierzony w 1875 roku przez załogę statku HMS Challenger, który dał nazwę najgłębszej części Rowu Mariańskiego. Dokładniejsze badania miały miejsce w 1951 roku i prowadzone były przez Jacques Piccarda, szwajcarskiego naukowca, na brytyjskim statku badawczym HMS Challenger II. Czteroletnia wyprawa badawcza po raz pierwszy dała wgląd w najmniej poznane miejsca na Ziemi –odkryto prawie 5000 nowych gatunków zwierząt morskich oraz zebrano obszerne dane na temat cech i ukształtowania oceanów. Głębia Challengera znajduje się na południowo-zachodnim krańcu Rowu i zbadana została w 1960 roku przez pierwszy załogowy statek głębinowy „Bathyscaphe Trieste”, należący do Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych, który ustanowił wówczas rekord nurkowania osiągając głębokość 10 900 metrów.
 

Drugie w kolejności najgłębsze miejsce na świecie również znajduje się na obszarze Rowu Mariańskiego – jest to Sirena Deep, zwana dawniej Głębią HMRG (Hawaii Mapping Research Group), położona ok. 200 km na wschód od Głębi Challengera i mierząca 10 809 m głębokości. Co ciekawe, mimo imponującej głębokości, Rów Mariański nie jest miejscem najbliżej położonym jądra Ziemi. Dno Oceanu Arktycznego jest co najmniej 13 km bliżej środka niż Głębia Challengera ze względu na kształt naszej planety (spłaszczenia na biegunach).
 

Życie w Rowie Mariańskim

 
Jakkolwiek surowy i nieprzyjazny może wydawać się Rów Mariański, jest on domem dla tysięcy różnorodnych gatunków bezkręgowców i ryb. Wielu jeszcze z nich nie poznaliśmy. Jest to miejsce bardzo zimne i znajdujące się pod ogromnym ciśnieniem – jest ono ponad 1000 razy większe niż na powierzchni Ziemi.

Rów Mariański
Autor zdjęcia: USFWS – Pacific Region [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 
Dno Rowu Mariańskiego pokryte jest osadami pelagicznymi, zwanymi również „mułem” biogennym. Osady eupelagiczne składają się z muszli, szkieletów zwierząt, rozkładających materię mikroorganizmów. Osady te mają zabarwienie żółtawe i są bardzo lepkie. Inną charakterystyczną cechą dna są kominy hydrotermalne, uformowane w trakcie rozkładania się płyt tektonicznych. Wydobywa się z nich woda hydrotermalna (o temp. 403˚C), która w kontakcie z lodowatą wodą morską (2˚C) wytrąca związki mineralne (m.in. anhydryt, siarczki żelaza, miedzi i cynku), które pochłaniane są przez bakterie chemolitoutotroficzne, które z kolei spożywane są przez mikroorganizmy, a te następnie przez ryby. Temperatura wody w pobliżu takiego komina może dochodzić do 300˚C. Wyrzucana ciecz jest bardzo kwaśna (ph = 2,8), podczas gdy woda oceanu ma odczyn lekko zasadowy. Kominy narastają z prędkością do 2 m rocznie i mogą sięgać nawet 60 metrów.
 
Pomimo tych skrajnych warunków, istnieją niezwykłe stworzenia oraz bogate ekosystemy, które są całkowicie uniezależnione od dopływu światła. Rozwinęły się tam mikroorganizmy (bakterie i archeony) oraz makroorganizmy (np. wieloszczety). Charakterystyczną cechą zwierząt z głębin morskich jest ich żywotność – średnia długość życia wielu z nich to ponad sto lat. Ponieważ te niezwykłe stworzenia rzadko migrują i wolno się rozwijają, rośnie zaniepokojenie o ich przyszłość.

Rów Mariański
Autor zdjęcia: USFWS – Pacific Region [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]
 
Na dnie Rowu Mariańskiego występują również dziwne wulkany – m.in. Eifuku, podwodny wulkan wypluwający płynny dwutlenek węgla o temperaturze 103˚C oraz Daikoku, pod którym odkryto zbiornik ciekłej siarki, 410m poniżej dna morskiego.
 
Warto wspomnieć, że od 2009 roku Rów Mariański, zarówno dno morskie (w tym 21 wulkanów), jak i wody otaczające odległe wyspy, stanowi amerykański Pomnik Narodowy i jest obszarem prawnie chronionym (506 000km2). Co istotne, Głębia Challengera nie znajduje się w obszarze chronionym.
Rów Mariański

Autor zdjęcia: USFWS – Pacific Region [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]

Rów Mariański Wasze opinie

1+5 =
  • J Jacek 11.04.2024

    jak to jest ze ziemia ma 12tys średnicy, row 11 tys i twierdzicie że nawet do jądra ziemi nie doszedł. wg tych info row marianski przeleciałby niemal całą ziemię i wyleciał po drugiej stronie. Dodajmy że po 2 stronie globu jest rów Portorykanski 9 km.