Metody statystyczne skupiają się na analizie tzw. zbiorowości statystycznych, czyli grupy często przypadkowych jednostek, które wykazują między sobą przynajmniej jedną zależność. Natomiast pozostałe czynniki odróżniają je od siebie. Każda taka zbiorowość może być docelowym obiektem badań statystycznych. Metody statystyczne stosuje się głównie przy gromadzeniu i porządkowaniu danych naukowych dotyczących danego zagadnienia. Zagadnieniem może być proces, zjawisko, organizacja, system, ustrój itp. Badania opierają się przede wszystkim na wnioskowaniu poprzez analizę poszczególnych cech badanych zbiorów. Analizując w ten sposób pozyskane dane, można zbadać wiele powtarzalnych zjawisk masowych, występujących w różnych przestrzeniach.
Ze względu na liczbę jednostek objętych badaniem metody statystyczne można podzielić na:
• badanie pełne, które dotyczy wszystkich osobników danej populacji. Gromadzi się wówczas informacje o cechach całej zbiorowości statystycznej. Technikami takiego badania mogą być: spis statystyczny (wykonywany przez tzw. rachmistrzów, dane są spisywane na specjalnych formularzach), rejestracja statystyczna (zbieranie informacji o zdarzenia w specjalnie przygotowanych do tego rejestrach, w tym przypadku nie ma obserwacji statystycznej), sprawozdawczość statystyczna (obowiązuje jednostki statystyczne, czyli podmioty zobowiązane do przekazywania sprawozdań z działalności w danym obrębie),
• badanie częściowe, które przewiduje pozyskanie informacji od wybranych grup z całej populacji. Zbiorowości te są tzw. próbą, natomiast wyniki otrzymane w takim badaniu zazwyczaj uogólnia się do całej populacji. W tym przypadku wyróżnia się badanie: reprezentacyjne (odbywające się na pewnej grupie, która jest reprezentacyjna wobec całej populacji), monograficzne (przeprowadzane na niewielkiej liczbie jednostek statystycznych), ankietowe (inicjowane przez organizację, która zachęca do dobrowolnego udzieleniu odpowiedzi na pytania zawarte w ankiecie).
Według nauki badania statystyczne pozwalają na stworzenie bardzo rzeczywistego obrazu danego zjawiska i jego późniejszą analizę. Poprzez pozyskanie danych statystycznych można dużo dokładniej i sprawniej uogólnić wyniki pod kątem całej populacji. Ponadto metoda ta zmusza badającego do dokładności w zadawaniu pytań, ale także liczeniu i opisywaniu odpowiedzi. Zwolennicy tych metod często podkreślają znaczenie statystyki w planowaniu rozwiązań, a nawet przewidywaniu rozwoju sytuacji w przyszłości. Niewykluczone, że z tego powodu, często wykorzystuje się te metody np. w czasie pojawienia się kryzysu społecznego, ekonomicznego etc. Istnieje wówczas możliwość tworzenia prototypów rozwoju sytuacji i zmian w obrębie danego zjawiska. Dodatkowo badacz posiada szereg narzędzi, które w łatwy sposób umożliwiają klasyfikację i systematyczne porządkowanie danych.
Badania prowadzone w oparciu o metody statystyczne pełnią funkcję:
• informacyjną,
• analityczną,
• prognostyczną.
Mogą być również rozpatrywane w znaczeniu ilościowym, ale także jakościowym. Dodatkowo żadne z obydwu ujęć nie wyklucza drugiego, a nawet wzajemnie się dopełniają. W przypadku podejścia jakościowego nie jest ono tak precyzyjne i obiektywne jak ilościowe, ale jest jego bardzo dobrym uzupełnieniem, przez co samo staje się bardziej wiarygodne. Algorytm metody statystycznej opiera się na takich elementach jak: cel badania, koncepcję badania, zdefiniowanie populacji. Wprowadzając do tego algorytmu zmienne i ich wskaźniki podczas badania należy wyznaczyć: zbiorowość, której poddaje się próbie, odpowiednie techniki zbierania danych, sposób opracowywania i wizualizacji danych, a następnie wyników i wniosków, sformułowanie osiągnięć w aspektach użyteczności.
Zazwyczaj przeprowadzanie badań takimi metodom generuje duże ilości danych. W celu wykonania analizy statystycznej wykorzystuje się odpowiednie do tego narzędzia tj.:
• szeregi statystyczne – ciągli liczbowe uporządkowane według danego kryteria np. rosnąco,
• tablice statystyczne – w przypadku grupowania próby na podstawie dwóch lub większej ilości cech,
• wykresy statystyczne – będące nie tylko narzędziem analizy, ale również sposobem rejestracji uzyskanych danych statystycznych, które składa się z przestrzeni wykresowej oraz części opisowej zjawiska.
Metody statystyczne Wasze opinie