Bilans jest głównym elementem sprawozdania finansowego i przedstawia on wartościowo stan środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia na określony moment (tj. dzień bilansowy) i w określonej formie. Upraszczając: Bilans prezentuje rzeczywisty stan aktywów i pasywów w momencie, w którym jest on sporządzany.
Dzień bilansowy jest dniem, na który jednostka sporządza bilans. W bilansie w dniu jego sporządzenia nie można wykazywać nieistniejących aktywów i pasywów oraz nie można pominąć żadnych składników majątku lub źródeł pochodzenia tego majątku. Stan aktywów i pasywów musi być zgodny ze stanem faktycznym na dzień, w którym sporządzany jest bilans.
Bilans sporządzany jest na podstawie ewidencji księgowej (wszystkich przychodów i kosztów) przedsiębiorstwa. Wykazuje się w nim stany wszystkich kont bilansowych na dzień bilansowy, przy czym musi zostać zachowana zasada równowagi bilansowej. Zgodnie z tą zasadą każda z pozycji aktywów, musi mieć źródło pochodzenia w pasywach bilansu. Stąd suma aktywów bilansu jest równa sumie pasywów.
Bilans sporządzany jest w postaci zestawienia, w którym po lewej stronie znajdują się aktywa bilansu, a po prawej jego pasywa. W bilansie ujmowana jest cała wartość majątku oraz źródła pochodzenia w podziale na elementy składowe.
Aktywa to:
- majątek trwały (aktywa trwałe) to takie aktywa, które są przeznaczone do dłuższego niż 12 miesięcy, posiadania i użytkowania przez przedsiębiorstwo
- majątek obrotowy (aktywa obrotowe) to takie aktywa, które podlegają cały czas trwającym przekształceniom, stąd są one wykorzystywane w procesie gospodarczym (są one przeznaczone do krótszego niż 12 miesięcy posiadania i użytkowania przez firmę).
Przykładowo: do aktywów trwałych zalicza się między innymi budynki, maszyny, środki transportu, grunty, budynki, wartości niematerialne i prawne (np. prawa autorskie, patenty, licencje), inwestycje długoterminowe (aktywa trwałe, które nabywa firma w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, np. akcje w innych spółkach, obligacje, listy zastawne), natomiast do aktywów obrotowych zalicza się między innymi: zapasy, materiały, półprodukty i produkty, towary.
Pasywa (źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa) to:
- kapitał własny (równy jest wartości składników majątku wniesionych trwale do przedsiębiorstwa przez jego właścicieli; w jego skład wchodzi także ta część zysku, która pozostała po jego podziałach przez właścicieli między siebie, i ma służyć finansowaniu działalności przedsiębiorstwa),
- kapitał obcy (zobowiązania powstają w wyniku zaliczek z tytułu dostaw i usług obcych oraz innych zadłużeń; dzieli się je na krótkoterminowe, tj. wymagane w okresie krótszym niż 12 miesięcy, oraz na długoterminowe, tj. wymagalne w okresie dłuższym niż 12 miesięcy).
Przykładowo do pasywów zalicza się udziały (akcje) własne, zysk lub strata netto, tj. po opodatkowaniu, rozliczenia międzyokresowe, pożyczki, kredyty długoterminowe, rezerwy na zobowiązania.
Kapitał własny powinien finansować stałe potrzeby przedsiębiorstw, natomiast kapitały obce potrzeby przejściowe oraz niedobór w kapitale własnym. Uznaje się, że relacja między kapitałem własnym a kapitałami obcymi powinna się kształtować w granicach od 1:1 do 2:1. Oznacza to, że udział kapitału własnego i kapitałów obcych powinien być jednakowy lub kapitał własny powinien przewyższać dwukrotnie kapitały obce.
Aktywa są zestawiane w bilansie zgodnie z kryterium płynności (od tych, które posiadają najmniejszą płynność, do tych, których płynność jest największa). Pasywa zestawiane są w bilansie według kryterium wymagalności spłaty zobowiązań, tj. terminu ich spłaty (od najmniej do najbardziej wymagalnych).
Bilans poddawany jest analizie, dzięki której można się dowiedzieć, jaka jest kondycja ekonomiczna firmy.
Bilans Wasze opinie