Analiza SWOT to analiza strategiczna przedsiębiorstwa, która obejmuje całościową analizę tego przedsiębiorstwa, otoczenia w jakim funkcjonuje oraz wskazuje możliwe przypadki działania. Analiza ta opiera się na analizie zewnętrznej i wewnętrznej przedsiębiorstwa. Innymi słowy: Analiza SWOT polega na zestawieniu szans i zagrożeń istniejących poza przedsiębiorstwem oraz silnych i słabych stron działalności tego przedsiębiorstwa.
Szansa dla przedsiębiorstwa to taki obszar w jego otoczeniu, który w przypadku odpowiedniego wykorzystania, może pobudzić przedsiębiorstwo do osiągania bardzo dobrych wyników swojej działalności (np. popyt na rynku, zmiany w systemie prawnym). Zagrożenie dla przedsiębiorstwa to obszar w jego otoczeniu, który zwiększa trudności napotykane przez przedsiębiorstwo w osiąganiu dobrych wyników działania (np. wzrost podatku od towarów i usług na niektóre produkty z 8% na 23% powoduje wzrost cen tych towarów przy jednoczesnym spadku popytu na te towary). Mocna strona jest umiejętnością (np. wartość firmy, patenty) lub potencjałem (np. technologie), które umożliwiają przedsiębiorstwu realizowanie założonych celów. Słaba strona oznacza brak pewnej umiejętności lub zdolności (np. brak środków finansowych, braki w zatrudnieniu), który nie pozwala na osiągnięcie założonych przez przedsiębiorstwo celów biznesowych.
Analiza otoczenia przedsiębiorstwa (analiza zewnętrzna) sprowadza się do opisania obecnego stanu i przewidywaniu możliwych opcji rozwoju sytuacji:
- społecznej (obejmuje ona np. wartości i normy ogólnie przyjęte w danej kulturze, warunki demograficzne, wykształcenie ludności),
- politycznej (obejmuje ona np. system prawny regulujący działanie przedsiębiorstw, stosunki pracownik-pracodawca, podatki),
- ekonomicznej (obejmuje ona np. potencjalnych konkurentów, dochody ludności, sytuację na rynku pracy),
- technologicznej (obejmuje ona np. możliwość pozyskania technologii, dostęp do źródeł energii).
Ta sama sytuacja może być dla jednego przedsiębiorstwa szansą, a dla innego zagrożeniem. Przykładowo: starzenie się społeczeństwa nie wpływa dobrze na przedsiębiorstwa produkujące akcesoria dla niemowląt, ale za to sprzyja producentom preparatów dla ludzi w podeszłym wieku; brak infrastruktury drogowej jest zagrożeniem dla rozwoju przedsiębiorstwa transportowego, natomiast przedsiębiorstwa zajmujące się robotami drogowymi zapiszą sobie brak dróg jako szansę dla rozwoju swojej działalności.
Szanse i zagrożenia mogą w różnym stopniu wpływać na przedsiębiorstwo. Zatem opracowując analizę SWOT, trzeba określić, nie tylko jakie szanse mogą się pojawić, ale również w jaki sposób je wykorzystać, aby odnieść sukces rynkowy. Poza tym w analizie należy nie tylko przewidzieć zagrożenia, ale również opracować sposoby radzenia sobie z nimi.
Analiza wewnętrzna przedsiębiorstwa polega na opisaniu jego silnych i słabych stron, które następnie porównuje się z silnymi i słabymi stronami konkurencji. Wymieniając silne i słabe strony przedsiębiorstwa nie należy wyliczać wszystkich jego zasobów, ale tylko te, które mogą przyczynić się do odniesienia sukcesu na rynku lub sukces ten ograniczać. Zbyt długa lista mocnych i słabych stron wskazuje bowiem, że przedsiębiorstwo ma problemy z określeniem, co tak naprawdę jest ważne dla jego skutecznego działania.
Przedmiotem analizy SWOT są zasoby ludzkie (np. kompetencje i umiejętności pracowników; sposób kierowania pracownikami), techniczne (np. ich nowoczesność, zdolności produkcyjne), handlowe (np. sieć dystrybucji, jakość oferowanych dóbr i usług, siła marki) i finansowe (struktura kosztów, zdolność samofinansowania, płynność, zadłużenie).
Zestawiając ze sobą szanse i zagrożenia płynące z zewnątrz oraz silne i słabe strony danego przedsiębiorstwa, można uzyskać pełny obraz i wybrać najlepszą strategię działania, która pozwoli na realizację celów przedsiębiorstwa.
Wybrana na podstawie analizy SWOT strategia przedsiębiorstwa, jest zgodna z następującymi przykładowymi zależnościami:
- przewaga silnych stron nad słabymi oraz przewaga szans nad zagrożeniami wskazuje na strategię agresywną, której celem jest wykorzystanie szans występujących w otoczeniu za pomocą mocnych stron przedsiębiorstwa (jest to np. strategia rozwoju, inwestowania),
- przewaga słabych stron nad silnymi oraz przewaga szans nad zagrożeniami oznacza strategię konkurencyjną, która polega na pokonywaniu słabości przedsiębiorstwa poprzez wykorzystywanie szans, jakie występują w otoczeniu (jest to np. strategia doskonalenia produktów, zwiększenia wydajności),
- przewaga silnych stron nad słabymi oraz przewaga zagrożeń nad szansami oznacza strategię konserwatywną, która polega na wykorzystaniu atutów przedsiębiorstwa w celu uniknięcia lub zredukowania wpływu zagrożeń (jest to strategia np. redukcji kosztów, redukcji z rynku konkurencyjnej firmy),
- przewaga słabych stron nad silnymi oraz przewaga zagrożeń nad szansami oznacza, ze przedsiębiorstwo może realizować jedynie strategię defensywną, która polega na ograniczeniu wewnętrznych słabości oraz uniknięciu zagrożeń ze strony otoczenia (jest to strategia np. redukcji kosztów, zmniejszenia zdolności produkcyjnych).
Podczas przeprowadzania analizy SWOT zaleca się jej rozpoczęcie od sformułowania w pierwszej kolejności słabych stron i zagrożeń, a następnie skupić się na silnych stronach i szansach. Postępowanie odwrotne często zmniejsza czujność w zakresie słabości przedsiębiorstwa, co może zagrażać jego rozwojowi.
Analiza SWOT jest popularną i powszechnie stosowana metodą w analizach strategicznych przedsiębiorstwa. Jej przydatność wynika np. z tego, że:
- jako narzędzie podsumowujące dotychczas posiadaną wiedzę, może pokazywać, to co było dotychczas niewidoczne,
- jej wytyczne stanowi wykorzystywanie szans, unikanie zagrożeń, wzmacnianie słabych stron oraz oparcie na mocnych stronach przedsiębiorstwa,
- określa miejsce, jakie zajmuje badane przedsiębiorstwo w otoczeniu oraz dostępne dla niego możliwości rozwojowe,
- pozwala skoncentrować uwagę na najważniejszych czynnikach wpływających na funkcjonowanie przedsiębiorstwa,
- ze względu na przygotowanie osób, które przeprowadzają analizę, może być ona narzędziem bardzo prostym, ale też skomplikowanym,
- pozwala rozróżnić czynniki, na które przedsiębiorstwo ma wpływ i na których powinno się skoncentrować, oraz czynniki niezależne od przedsiębiorstwa, które należy brać pod uwagę przy budowaniu strategii,
- analizując szanse i zagrożenia z wyprzedzeniem, daje przedsiębiorstwu czas niezbędny do przeprowadzenia odpowiednich przygotowań, np. kadrowych.
Główną wadą analizy SWOT jest subiektywizm w ocenie poszczególnych czynników (można mu zapobiec np. poprzez poproszenie osób postronnych o ocenę przeprowadzonej analizy). Poza tym nie zawsze przynosi ona oczekiwane rezultaty, w przypadku np. zastosowania jej najprostszej wersji.
Analiza SWOT Wasze opinie