Opady i osady atmosferyczne – rodzaje

Opadem atmosferycznym nazywamy produkt kondensacji pary wodnej (zamiany wody ze stanu gazowego w ciekły). 
Aby mógł powstać konieczne jest wystąpienie kilku warunków, a wśród nich:
– nasycenie powietrza parą wodną – wilgotność względna musi wynosić 100% – w tych warunkach ustaje parowanie i następuje zamiana stanu gazowego w ciekły, czyli kondensacja i odwrotnie zamiana stanu ciekłego w gazowy, czyli parowanie, wskutek czego powstają chmury. Aby powietrze mogło zostać nasycone parą wodną musi osiągnąć temperaturę punktu rosy – jest to temperatura przy której wilgotność osiągnie 100%. Zazwyczaj jest to po prostu ochłodzenie powietrza. 
Dodatkowo istnieje potrzeba występowania jąder kondensacji, czyli zawieszonych w powietrzu drobin w postaci kryształków lodu, soli morskiej, pyłu, lub dymu, na których może osiadać woda. 
Małe kropelki powstające w chmurach nie spadają w atmosferę ze względu na zbyt mała wagę. Łączą się z innymi zbyt małymi kropelkami. Gdy osiągną odpowiednią wielkość przełamują opór i spadają w atmosferę w postaci deszczu. Deszcz tworzą krople o średnicy większej od 0,5 mm. Gdy krople mają średnicę mniejszą niż 0,5 mm opad nazwany jest wówczas mżawką. Niekiedy chmura daje opad w postaci deszczu, ale jego krople wyparowują przed dotarciem na ziemię. Taki opad jest nazwany opadem typu vigra.
Przy ujemnej temperaturze powietrza krople wody zamarzają tworząc opad w stanie stałym, czyli śnieg, grad lub krupę śnieżną. 

Ze względu na sposób powstawania i czynniki wpływające wyróżniamy opad konwekcyjny, frontalny i orograficzny. 
Opady konwekcyjne powstają w ciepłe dni (głównie strefie umiarkowane i międzyzwrotnikowej), gdy wysoka temperatura powoduje równie intensywne parowanie, wskutek którego powietrze wznosi się i w wyższych częściach atmosfery się ochładza. Opad następuje zazwyczaj popołudniu, gdy powietrze osiągnie temperaturę punktu rosy (po ochłodzeniu) i nastąpi kondensacja pary wodnej, która spada w postaci gwałtownego aczkolwiek krótkiego opadu deszczu.
Opady frontalne są skutkiem zderzenia frontów atmosferycznych o różnych właściwościach (zimnego i ciepłego) wskutek czego temperatura powietrza gwałtownie się ochładza osiągając temperaturę punktu rosy, czego konsekwencją jest wystąpienie opadów. 
Opady orograficzne są związane ze wzrostem wysokości w postaci wzniesień lub gór. Powietrze napotyka przeszkodę, więc aby ją ominąć musi się wznieść ku górze. Przy wznoszeniu następuje jego ochładzanie, osiągnięcie temperatury punktu rosy i kondensacja pary wodnej w postaci opadów deszczu. 

Osady atmosferyczne
Z osadami mamy do czynienia, gdy woda powstała na skutek kondensacji osadza się na zimniejszych powierzchniach. Do osadów należy rosa, szron, szadź, gołoledź. 
Rosa powstaje podczas letnich nocy. Ziemia oddaje ciepło, ale to po spotkaniu z chodnym powietrzem nad nią również się ochładza, osiąga temperaturę punktu rosy i następuje kondensacja pary wodnej w postaci kropel. Krople osadzają się na powierzchni ziemi, na trawie, na roślinach, na przedmiotach.
W identyczny sposób powstaje szron, ale występuje, gdy powietrze ma ujemną temperaturę. Ta powoduje zamarzanie osadzanych kropel wody, wskutek czego tworzą się kryształki lodu. 
Szadź powstaje również zimą, przy bardzo ujemnych temperaturach, gdy występuje mgła. Napływające bardziej wilgotne powietrze powoduje powstanie osadu w kształcie lodowych szczotek, szczególnie na gałęziach drzew i liniach energetycznych. 
Gołoledź jest osadem w postaci lodu występującego na powierzchni podłoża. Powstaje zimą, gdyż do jej powstania konieczne jest występowania ujemnych temperatur. Gdy temperatura powietrza wzrośnie na tyle, żeby spadł opad w postaci deszczu (a nie śniegu). Woda zostaje na powierzchni Ziemi, a gdy temperatura znów się obniży zamarza.