Produkt narodowy brutto (PNB), nazywany również dochodem narodowym brutto, jest miernikiem wzrostu gospodarczego i określa wielkość produkcji w danym kraju w danym okresie, np. w ciągu roku, jednak w przeciwieństwie do produktu krajowego brutto uwzględnia transfery zagraniczne. PNB jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji. Upraszczając: PNB dla danego roku w Polsce to wartość tego co w ciągu roku wytworzyliśmy w Polsce powiększone o transfery zagraniczne (ogólne dochody otrzymane z zagranicy z tytułu wykorzystania tam krajowych czynników wytwórczych). PNB to produkt krajowy brutto powiększony o transfery zagraniczne, czyli jest to PKB uwzględniający saldo przepływów dochodów z własności czynników produkcji między krajem a zagranicą.
Określenie „brutto” oznacza, że z wielkości miernika PNB nie wyłączono wartości zużytych w procesie jego tworzenia budynków, maszyn i urządzeń itp. czyli nie odjęto tzw. amortyzacji.
Produkt narodowy brutto uwzględnia otwarty charakter gospodarki, tj. istnienie handlu zagranicznego i swobodnego przepływu pomiędzy krajami. Przykładowo funkcjonujące w Polsce przedsiębiorstwa, których właścicielami są podmioty zagraniczne, swoje dochody, umniejszone na rzecz budżetu państwa (wszelkiego rodzaju podatki) i o inne zobowiązania, przekazują do własnego kraju i w ten sposób przyczyniają się do zwiększenia jego produktu narodowego brutto. Tak samo dzieje się w przypadku polskich właścicieli inwestujących za granicą.
Produkt narodowy brutto wykorzystywany jest w analizach makroekonomicznych, które dotyczą nie tylko wzrostu gospodarczego, ale także poziomu życia mieszkańców danego kraju. Często PNB przelicza się na jednego mieszkańca, tzn. wartość tego wskaźnika dzieli się przez liczbę mieszkańców danego państwa.
Obliczając PNB zakłada się, że zasoby wykorzystywane w procesach wytwórczych nie ulegają zużyciu.
Nominalny PNB mierzy się w cenach bieżących, tj. takich, które istniały w okresie, gdy osiągano składające się na PNB dochody. Upraszczając: nominalny PNB to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów- z tych czynników (pracy i kapitału) zatrudnionych za granicą w danym okresie, obliczona z wykorzystaniem cen bieżących. Natomiast realny PNB (PNB w cenach stałych) koryguje nominalny PNB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie, najczęściej określanym jako rok bazowy lub podstawowy.Upraszczając: realny PKB to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów z tych czynników (pracy i kapitału) zatrudnionych za granicą w danym okresie, obliczona z wykorzystaniem cen z roku bazowego. Realny PNB jest prostym miernikiem fizycznych rozmiarów produkcji wytworzonej w gospodarce, a roczna zmiana procentowa jego poziomu informuje o tempie wzrostu gospodarczego. Chcąc obliczyć realny PNB na 1 mieszkańca (per capita) należy podzielić wartość tego wskaźnika przez liczbę mieszkańców danego kraju. Realny PNB na 1 mieszkańca jest bardziej wiarygodnym wskaźnikiem ilości dóbr i usług przypadającej na osobę w gospodarce. Jednak jest on tylko wielkością przeciętną. Poza tym ilość dóbr i usług dostępna dla konkretnych ludzi zależy od sposobu podziału wytworzonego dochodu.
Realny PNB i realny PNB na 1 mieszkańca są tylko bardzo przybliżonymi i niedoskonałymi miernikami poziomu dobrobytu kraju i poszczególnych jednostek. Produkt narodowy brutto nie uwzględnia działalności o charakterze nierynkowym, dóbr uciążliwych dla życia (efektów ubocznych takich jak np. zanieczyszczenie środowiska naturalnego, hałas, korki drogowe) oraz nierynkowej działalności tworzącej wartość, takiej jak np. prace w gospodarstwie domowym (gotowanie, sprzątanie itp.), majsterkowanie. Nie uwzględnia on także produkcji i usług nie rejestrowanych w celu uniknięcia podatków, ceł i innych opłat, np. przywozu z zagranicy towarów zabronionych przez prawo, nierejestrowanego prowadzenia działalności gospodarczej i zatrudniania się (tzw. praca na czarno). PNB pomija również czas wolny.
W praktyce PNB pozostaje najczęściej stosowanym miernikiem sytuacji gospodarczej kraju.
Produkt Narodowy Brutto (PNB) Wasze opinie