Chemia organiczna tzw. chemia węgla obejmuje niezwykle szeroki zakres grupy związków, które zbudowane są ze szkieletu węglowego. Poszczególne grupy związków organicznych posiadają specyficzne właściwości, wynikające z budowy samego szkieletu oraz obecności różnego rodzaju grup funkcyjnych.
Nazwa | Wzór ogólny | Grupa funkcyjna | Nazwa systematyczna | Przykładowy związek | Typy reakcji |
Alkany | CnH2n+2 | - | alk-an (met-an, pro-an) | propan | - reakcja podstawienia rodnikowego - reakcja spalania |
Cykloalkany | CnH2n | - | cykloalk-an | cyklobutan | - reakcja podstawienia rodnikowego - reakcja spalania |
Alkeny | CnH2n | -C=C- | alk-en | but-2-en | - reakcja addycji elektrofilowej (fluorowca, wody, wodoru) - reakcja utlenienia |
Alkiny | CnH2n-2 | −C≡C- | alk-in (lub yn) | propyn | - reakcja addycji elektrofilowej (fluorowca, wody, wodoru) - reakcja trimeryzacji |
Areny (węglowodory aromatyczne) | Ar | Reguła Hückla - związki aromatyczne muszą posiadać 4n+2 elektronów tworzących wiązania π, gdzie n jest dowolną liczbą naturalną lub zerem | W tej grupie węglowodorów najczęściej stosowane są nazwy zwyczajowe | - reakcja podstawienia elektrofilowego (fluorowcowanie, nitrowanie, alkilowanie, sulfonowanie) - reakcja addycji (wodoru, fluorowca) | |
Fluorowcopochodne węglowodorów | R-X | -X ("X" oznaczany jest dowolny pierwiastek z grupy fluorowców) | fluorowco-alkan | chlorek winylu (chloroeten) | - reakcja podstawienia nukleofilowego (fluorowca grupą -OH, -NH2, -CN) - eliminacja fluorowca - reakcja Würtza |
Alkohole | -OH grupa hydroksylowa | alkan-ol | etanol (alkohol etylowy | - reakcja z aktywnymi metalami - reakcja estryfikacji - reakcje utleniania - reakcja podstawienia nukleofilowego (grupy -OH fluorowcem) - reakcja eliminacji (cząsteczki wody) | |
Etery | -O-R grupa alkoksylowa | alkoksy-alkan | etoksy-etan (eter dietylowy) | - reakcja z fluorowcowodorami | |
Fenole | Ar-OH | -OH grupa hydroksylowa | W tej grupie węglowodorów najczęściej stosowane są nazwy zwyczajowe | fenol | - reakcja dysocjacji - reakcja z aktywnymi metalami - reakcja z zasadami - reakcja podstawienia elektrofilowego do pierścienia (nitrowanie, fluorowcowanie itp.) |
Aldehydy | -CHO grupa aldehydowa | alkan-al | etanal (aldehyd octowy) | - reakcja utleniania - reakcja redukcji - reakcja Canizarro (dysproporcjonowanie) - reakcja addycji (do alkoholów) - reakcja kondensacji aldolowej - reakcja polimeryzacji | |
Ketony | -C=O grupa ketonowa | alkan-on | propanon (aceton) | - reakcja utleniania - reakcja redukcji - reakcja z alkoholami - próba halomformowa | |
Kwasy karboksylowe | -COOH grupa karboksylowa | kwas alkan-owy kwas alkano-karboksylowy | kwas etanolowy (kwas octowy) | - reakcja dysocjacji - reakcja z metalami i tlenkami metali - reakcja z zasadami - reakcja estryfikacji - reakcja eliminacji (wody) - reakcja redukcji - reakcja dekerboksylacji | |
Estry | -COO- grupa estrowa | alkanol-an alkilu | butanian butylu (maślanian butylu) | - reakcja hydrolizy (zasadowej, kwasowej) - reakcja alkoholizy - reakcja amonolizy - reakcja redukcji |
Opinie - Wybrane pochodne węglowodorów