Czynniki glebotwórcze

Czynniki glebotwórcze to wszystko to co wpływa na zachodzenie, intensywność i przebieg procesów glebotwórczych. Zachodzą one na pograniczu przypowierzchniowej warstwy skorupy ziemskiej z atmosferą, hydrosferą i biosferą.  Należą do nich zatem przede wszystkim skała macierzysta i klimat. Mniej decydujące, ale również ważne z punktu widzenia powstawania gleby jest ukształtowanie powierzchni, obecność organizmów żywych oraz stosunki wodne. Wszystkie czynniki w połączeniu wpływają kompleksowo na rozwój gleby, ale również oddziałują one na siebie nawzajem. 

Skała macierzysta i klimat są najważniejszymi czynnikami, ponieważ to jaka gleba powstanie finalnie zależy od tego, jakie cechy fizyczne i chemiczne ma skała wyjściowa oraz jakie warunki termiczne i opadowe panują w miejscu jej powstawania.
Rodzaj skały i jej podatność na procesy wietrzenia oraz porowatość i przepuszczalność zależą od tego jak szybko ulegnie zniszczeniu oraz do jakiego stopnia jak również jaką będzie mieć zawartość składników mineralnych. Powstaje zwietrzelina, czyli przypowierzchniowa warstwa gleby powstała na skutek wietrzenia fizycznego i chemicznego, czyli rozkruszenia skały na drobne części i zmian składu chemicznego. 
W przypadku klimatu najważniejsza jest temperatura, ilość opadów oraz stopień wilgotności powietrza. Ich wielkość i przebieg  w ciągu roku decyduje o intensywności wspomnianych procesów oraz na finalną ilość związków mineralnych i organicznych. 
Jeśli chodzi o ukształtowanie terenu ma to wpływ na miąższość gleby. Im bardziej nachylone stoki, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia ruchów masowych i erozji wodnej, co opóźnia powstanie gleby poprzez jej spływanie w dół. Najlepsze dla jej prawidłowego rozwoju są tereny o wyrównanej powierzchni. 
Organizmy żywe pełnią ważną rolę w przypadku powstawania próchnicy i związków mineralnych. Dzieje się to bowiem z ich udziałem. Obumarłe szczątki zwierząt, roślin, drobnoustrojów rozkładają się dzięki czemu ziemia staje się bardziej żyzna. Związki organiczne zamieniają się na związki nieorganiczne, które nadają glebie mineralizacji. Dodatkowo żywe organizmy zwierzęce np. dżdżownice spulchniają glebę, a korzenie roślin przyspieszają procesy wietrzenia na początku zachodzenia procesów glebowych.