Ryzyko względne
Ryzyko względne, zwane z języka angielskiego jako risk relative, w skrócie RR określa nam stosunek prawdopodobieństwa zajścia jakiego zdarzenia (np. zachorowanie, śmierć) w jednej badanej grupie względem drugiej grupy odniesienia (najczęściej kontrolnej). Za pomocą ryzyka względnego ocenia się o ile jest większe lub mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia danego zdarzenia w grupie A w porównaniu do grupy B.
Aby wyliczyć ryzyko względne niezbędne jest obliczenie prawdopodobieństwa zajścia danego zdarzenia w analizowanych grupach. Prawdopodobieństwo (na podstawie naszej próby) szacujemy poprzez podzielenie liczby przypadków, w których wystąpiło zdarzenie do liczby wszystkich przypadków badanych. Jeżeli w badaniach (na losowo dobranej próbie) badacz odnotował 120 przypadków zachorowania na grypę na 2000 przebadanych osób to możemy (z założonym przedziałem ufności) określić prawdopodobieństwo wystąpienia zachorowania na grype wynosi 120 / 2000 = 6%.
Wzór na obliczenie ryzyka względnego
Celem wyznaczenia parametru ryzyka względnego jest ocena stosunku prawdopodobieństwa (ryzyka) pomiędzy dwiema analizowanymi grupami. Dzieląc jedno prawdopodobieństwo przez drugie otrzymujemy parametr ryzyka względnego. Przykład: Ten sam badacz przebadał 1000 kobiet i 1000 mężczyzn losowo dobranych do badania pod względem zachorowalności na grypę. Zachorowało 68 kobiet i 52 mężczyzn. Zatem prawdopodobieństwa wynoszą odpowiednio: 68 / 1000 = 6,8% oraz 52 / 1000 = 5,2%. Ryzyko względne wyniosło zatem 1,308. Oznacza to, że ryzyko zachorowania na grypę wśród kobiet było 1,3 razy większe niż w przypadku mężczyzn.
Interpretacja współczynnika ryzyka względnego. Miara ta przyjmuje wartości od 0 do \(+ \infty\). \(RR \approx 1\) określa sytuację, w której prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia w grupie A jest podobne (zbliżone) do prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia w grupie B. \(RR > 1 \) oznacza sytuację, w której prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia jest większe niż w grupie B. Jeżeli RR = 2 oznacza to, że wystąpienie zdarzenia w grupie A jest 2-krotnie bardziej prawdopodobne niż w grupie B; gdy RR = 3 oznacza to, że 3-krotnie, gdy RR = 1,5 to oznacza, że jest o 50% większe. \(RR < 1\) oznacza sytuację odwrotną, mianowicie wystąpienie zdarzenia w grupie A jest mniejsze niż w grupie odniesienia. Jeżeli R = 0,5 oznacza to, że wystąpienie zdarzenia w grupie A jest dwukrotnie mniejsze niż w grupie B.
Bardzo podobną miarą do ryzyka względnego jest wskaźnik ilorazu szans. Jednakże miary te nie są tożsame. W przypadku ilorazu szans dzielimy między sobą szanse (proporcję liczby wystąpień zdarzenia do nie-wystąpień tego zdarzenia) a w przypadku ryzyka względnego dzielimy prawdopodobieństwa (proporcję liczby wystąpień zdarzenia do wszystkich obserwacji (wystąpienia + nie-wystąpienia). Możemy zatem powiedzieć, że miary te mówią o bardzo podobnym aspekcie, jednakże odmiennie liczonym w obydwu przypadkach!
Dla wyznaczonego ryzyka względnego wyznaczany jest najczęściej przedział ufności (najczęściej z założeniem 95% prawdopodobieństwa, choć można wyliczyć go dla innych poziomów). Przedział ufności określa nam wartość ryzyka względnego w populacji na podstawie naszego badania, próby. Im więcej osób przebadamy tym przedział ufności jest "krótszy" (mniejsza rozpiętość przedziału). Przedział ufności najczęściej określa się mianem 95% CI (Confidence Interval).
Wzór na obliczenie ryzyka względnego
Celem wyznaczenia parametru ryzyka względnego jest ocena stosunku prawdopodobieństwa (ryzyka) pomiędzy dwiema analizowanymi grupami. Dzieląc jedno prawdopodobieństwo przez drugie otrzymujemy parametr ryzyka względnego. Przykład: Ten sam badacz przebadał 1000 kobiet i 1000 mężczyzn losowo dobranych do badania pod względem zachorowalności na grypę. Zachorowało 68 kobiet i 52 mężczyzn. Zatem prawdopodobieństwa wynoszą odpowiednio: 68 / 1000 = 6,8% oraz 52 / 1000 = 5,2%. Ryzyko względne wyniosło zatem 1,308. Oznacza to, że ryzyko zachorowania na grypę wśród kobiet było 1,3 razy większe niż w przypadku mężczyzn.
Interpretacja współczynnika ryzyka względnego. Miara ta przyjmuje wartości od 0 do \(+ \infty\). \(RR \approx 1\) określa sytuację, w której prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia w grupie A jest podobne (zbliżone) do prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia w grupie B. \(RR > 1 \) oznacza sytuację, w której prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia jest większe niż w grupie B. Jeżeli RR = 2 oznacza to, że wystąpienie zdarzenia w grupie A jest 2-krotnie bardziej prawdopodobne niż w grupie B; gdy RR = 3 oznacza to, że 3-krotnie, gdy RR = 1,5 to oznacza, że jest o 50% większe. \(RR < 1\) oznacza sytuację odwrotną, mianowicie wystąpienie zdarzenia w grupie A jest mniejsze niż w grupie odniesienia. Jeżeli R = 0,5 oznacza to, że wystąpienie zdarzenia w grupie A jest dwukrotnie mniejsze niż w grupie B.
Bardzo podobną miarą do ryzyka względnego jest wskaźnik ilorazu szans. Jednakże miary te nie są tożsame. W przypadku ilorazu szans dzielimy między sobą szanse (proporcję liczby wystąpień zdarzenia do nie-wystąpień tego zdarzenia) a w przypadku ryzyka względnego dzielimy prawdopodobieństwa (proporcję liczby wystąpień zdarzenia do wszystkich obserwacji (wystąpienia + nie-wystąpienia). Możemy zatem powiedzieć, że miary te mówią o bardzo podobnym aspekcie, jednakże odmiennie liczonym w obydwu przypadkach!
Dla wyznaczonego ryzyka względnego wyznaczany jest najczęściej przedział ufności (najczęściej z założeniem 95% prawdopodobieństwa, choć można wyliczyć go dla innych poziomów). Przedział ufności określa nam wartość ryzyka względnego w populacji na podstawie naszego badania, próby. Im więcej osób przebadamy tym przedział ufności jest "krótszy" (mniejsza rozpiętość przedziału). Przedział ufności najczęściej określa się mianem 95% CI (Confidence Interval).
Ryzyko względne (risk relative) Wasze opinie