Ryzyko kredytowe banku związane jest z jego główną funkcją, polegającą na przede wszystkim udzielaniu kredytów i pożyczek pieniężnych. Przyznając kredyt bank podejmuje ryzyko, ponieważ nie zawsze działalność gospodarcza prowadzona przez właścicieli przedsiębiorstw przynosi pożądane efekty, stąd nie każdy kredyt bankowy może być w terminie spłacony. Ryzyko kredytowe jest zatem głównym rodzajem ryzyka ponoszonym przez banki i oznacza prawdopodobieństwo powstania sytuacji, w której klient banku nie spłaca w terminie podjętych zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek, gwarancji (w gwarancjach bank zobowiązuje się do zapłaty, podmiotowi uprawnionemu, kwoty w nich wskazanej) i akceptów bankowych (weksle, które bank zobowiązuje się wykupić w terminie płatności), poręczeń czy akredytyw (są to np. zobowiązania banku importera zawarte w formie pisemnej, dotyczące wypłaty wskazanemu eksporterowi określonej kwoty, w określonym czasie), lokat międzybankowych, instrumentów rynku kapitałowego (operacje dewizowe). Innymi słowy: Ryzyko kredytowe to stopień niemożliwości wywiązania się kredytobiorcy ze zobowiązań kredytowych wobec banku. Oznacza ono zagrożenie odzyskania zaangażowanych przez bank środków.
Ryzyko kredytowe wywoływane jest przez szereg czynników. Mają one charakter wewnętrzny, jak i zewnętrzny. Ryzyko o charakterze wewnętrznym powodowane jest przykładowo przez: brak strategii działalności banku, brak zasad polityki kredytowej, niezadowalający poziom analizy ekonomicznej kredytobiorców, niedokładną analizę zdolności kredytowej klienta, mało wiarygodne sprawozdania finansowe składane przez kredytobiorcę, sporadyczne kontakty z klientami, niekompletną dokumentację kredytową, brak doświadczenia inspektorów kredytowych, nadmierne zaufanie do jakościowej oceny kredytowej oraz brak sprawnej kadry kierowniczej, brak odpowiedniego nadzoru kredytowego, słabą kontrolę dokumentacji kredytowej, nadmierne zaufanie do prawnych form zabezpieczeń kredytów, brak kontroli wewnętrznej oraz brak odpowiedniego systemu przekazywania informacji. Natomiast czynniki zewnętrzne związane są z sytuacją makroekonomiczną gospodarki, np. z polityką gospodarczą państwa, z polityką pieniężną banku centralnego. Czynniki makroekonomiczne mają istotne znaczenie, bowiem kształtują warunki konkurencyjne, a więc oddziałują też na same banki, jak i ich klientów.
Ryzyko kredytowe najczęściej dzieli się na:
- aktywne, które związane jest z udzieleniem kredytu i wyróżnia się w jego zakresie: ryzyko pojedynczego kredytu (powstałe np. w wyniku złej oceny wiarygodności kredytowej jednego kredytobiorcy, w wyniku czego bank ponosi straty obejmujące wartość kredytu wraz z odsetkami) oraz ryzyko łącznego zaangażowania kapitałowego (powstałe np. w wyniku złej oceny kilku kredytobiorców); aktywne ryzyko kredytowe może wystąpić w trzech sytuacjach: niespłacenia kredytu i odsetek przez klienta banku, spłacenia kredytu i odsetek w terminie późniejszym niż określony w umowie kredytowej oraz częściowego spłacenia kredytu i odsetek,
- pasywne, które jest związane z refinansowaniem, tj. pozyskiwaniem środków na prowadzenie działalności kredytowej (źródłami pozyskiwania tych środków są np. depozyty, środki z rynku międzybankowego oraz środki pochodzące z emisji papierów wartościowych); możliwości banku w zakresie zmniejszenia ryzyka pasywnego są, do pewnego stopnia, ograniczone, ponieważ jest on tutaj podmiotem pasywnym, a decyzje podejmują przykładowo partnerzy na rynku międzybankowym, inwestorzy.
Całkowite wyeliminowanie ryzyka kredytowego nie jest możliwe, bowiem część źródeł jego występowania zależy od czynników niezależnych od banków czy tez innych podmiotów gospodarczych. Można je tylko ograniczać i to wyłącznie w zakresie czynników wewnętrznych, między innymi stosując odpowiednią politykę ograniczającą aktywne ryzyko kredytowe.
Ryzyko kredytowe Wasze opinie