Płace to cena siły roboczej na rynku pracy. Innymi słowy: Płaca to cena pracy, która kształtuje się w wyniku popytu na pracę i podaży pracy. Płaca stanowi środek do zaspokojenia elementarnych potrzeb, w pierwszym rzędzie fizjologicznych i dotyczących bezpieczeństwa. Wyższe dochody służą natomiast do zaspokajania potrzeb wyższego rzędu.
Wyróżnia się płacę:
- nominalną (to suma jednostek pieniężnych otrzymywanych przez pracownika od pracodawcy, np. w złotówkach),
- realną (to suma dóbr i usług, jakie można nabyć za płacę nominalną; ten rodzaj płacy ma większe znaczenie dla pracowników, bowiem określają sytuację materialną ich i ich rodzin oraz możliwości odnowy zdolności do pracy).
Wysokość płac nominalnych i realnych może być różna. Jeśli płaca nominalna rośnie szybciej niż ceny środków konsumpcji (dóbr i usług), to płaca realna rośnie, a jeśli płaca nominalna rośnie wolniej niż ceny środków konsumpcji to praca realna maleje. Natomiast jeżeli płaca nominalna i ceny środków konsumpcji zwiększają się w takim samym tempie, to płaca realna nie ulega zmianie.
Płace realne mają swoją granicę, która określa minimum środków do życia zapewniających konsumpcję pracownika i jego rodziny na poziomie biologicznego minimum egzystencji. Innymi słowy: Płaca minimalna oznacza wysokość płacy, poniżej której nie można opłacać osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy.
Zgodnie z powyższym wykresem płaca minimalna w Polsce przez cały okres, tj. w latach 2007 – 2013 rosła. W roku 2013 wyniosła 1600 zł i w porównaniu do roku 2007, wzrosła o 41,63 %.
Płace minimalne mają swoich zwolenników. Twierdzą oni, że ustanawianie płac minimalnych jest korzystne dla osób najniżej zarabiających, którzy mają stałą pracę. Przeciwnicy płac minimalnych uważają, że w praktyce płace minimalne sprzyjają wzrostowi bezrobocia wśród osób nisko zarabiających (przykładowo przedsiębiorcy byliby skłonni zatrudniać więcej pracowników gdyby mogli im płacić mniej, niż wynosi płaca minimalna). Według nich płace minimalne prowadzą do ograniczania pozapłacowych korzyści z pracy oraz rozszerzania się sfery nielegalnej działalności gospodarczej, czyli tzw. szarej strefy.
W rzeczywistości gospodarczej na wysokość płac mają mniejszy lub większy wpływ, np.:
- przedsiębiorstwa (wpływ jest widoczny w przypadku, np. oligopsonu na rynku pracy działa kilku wielkich pracodawców – jest to sytuacja, w której na rynku nie ma dużej konkurencji, jeśli chodzi o popyt na dane dobro lub usługę, tj. istnieje niewielu kupujących chcących je nabyć),
- pracownicy (wpływają na wysokość płac przede wszystkim za pośrednictwem związków zawodowych; związki zawodowe mogą przykładowo ograniczać podaż pracy poprzez aktywne wspieranie barier imigracyjnych i ustaw określających czas pracy, mogą domagać się stawek płac przewyższających poziom ukształtowany na rynku, mogą wspierać działania powodujące wzrost popytu na pracę, np. reklamę produktów krajowych),
- państwo (przykładowo reguluje w mniejszym lub większym stopniu rynek i stosunki pracy w wielu krajach, kształtuje wysokość płacy minimalnej, nakłada obciążenia podatkowe, a te im są większe, tym bardziej powodują zmniejszenie płac),
- popyt na pracowników (niższy popyt na pracowników oznacza wyższe płace, natomiast wzrost popytu na pracowników oznacza obniżenie płac),
- podaż pracowników (niższa podaż na pracowników oznacza niższe płace, natomiast wzrost podaży na pracowników oznacza wzrost płac),
- konkurencja (przykładowo, jeśli na rynku działa dominujące przedsiębiorstwo posiadające znaczne rezerwy, związek zawodowy może stosunkowo łatwo wywalczyć podwyżkę płac, bez konieczności redukcji zatrudnienia; natomiast jeśli na rynku funkcjonuje dużo firm, związek zawodowy może wywalczyć dla pracowników stosunkowo niewiele, bowiem często przedsiębiorstwa te działają na granicy opłacalności, a więc każda podwyżka płac może przyczynić się do ich bankructwa).
Płace Wasze opinie