Podatki stanowią najważniejsze źródło dochodów budżetu państwa i decydują o możliwościach finansowania wydatków. Są one przymusowymi świadczeniami na rzecz państwa ze strony osób prawnych i fizycznych. Podatki są niezbędne, aby państwo mogło pokryć wydatki związane z wykonywanymi przez siebie zadaniami. Innymi słowy: Podatki są to przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenia pieniężne pobierane przez państwo na podstawie przepisów prawa w celu uzyskania dochodów na pokrycie wydatków państwowych. Podatki mogą być pobierane w celu:
- zdobycia pieniędzy na finansowanie wydatków sektora publicznego,
- dokonywania redystrybucji dochodów między różnymi sektorami gospodarki i grupami ludności dysponującymi różnymi dochodami,
- ograniczania konsumpcji niektórych produktów,
- wykorzystania ich jako narzędzi polityki antycyklicznej i antyinflacyjnej.
Podatki można podzielić na:
- progresywne (zakładają wzrost stopy oprocentowania wraz ze wzrostem dochodów podatnika, np. podatek dochodowy od osób fizycznych – PIT),
- proporcjonalne (inaczej podatki liniowe - zakładają stałą stopę podatkową niezależnie od dochodów; wszyscy podatnicy płacą tę samą stopę procentową),
- degresywne (opierają się na malejącej stopie procentowej),
- kwotowe (nie zależy od wysokości dochodów i jest określany stałą dla wszystkich podatników kwotą, przykładowo podatek od posiadania psa).
Z punktu widzenia przedmiotu opodatkowania podatki dzieli się na:
- majątkowe (mogą być ustalane w zależności od stanu posiadanego majątku, czyli jego wartości, od przyrostu majątku i od nabycia praw majątkowych, przykładowo do spadków, darowizn oraz do przeniesienia własności na inną osobę fizyczną lub prawną),
- przychodowe (do najważniejszych wśród nich zalicza się podatek gruntowy, podatek od nieruchomości, podatki od przychodów z kapitału i od przychodu z pracy),
- dochodowe (są ustalane na podstawie rzeczywistego czystego dochodu podatnika z poszczególnych źródeł lub ze wszystkich źródeł łącznie, czyli od płac, dochodów z indywidualnej działalności gospodarczej i z gospodarstw rolnych, z tytułu wykonywania zawodów wolnych, z prac dorywczych, od rent i emerytur oraz od dochodów z kapitału; podatki dochodowe stanowią ponad 30% dochodów budżetowych państwa),
- konsumpcyjne (płacą je przedsiębiorstwa sprzedające dobra i usługi, ale ich ciężar ponoszą nabywcy tych dóbr i usług, np. podatek obrotowy, obciążający wszystkie wyroby finalne lub specjalne podatki konsumpcyjne obciążające przykładowo towary importowane; wpływy budżetowe z tytułu opodatkowania przedsiębiorstw z reguły nie przekraczają 10% ogółu dochodów budżetu państwa).
Zgodnie ze źródłem pokrycia świadczeń podatkowych podatki dzieli się na: bezpośrednie i pośrednie. Podatki bezpośrednie uzależniają wprost wymiar podatku od dochodu lub majątku, a ich skutków nie można przenieść na inny podmiot, np. właściciel taksówki nie może przerzucić środków transportu na pasażerów, ale może go wliczyć w koszty uzyskania dochodu – są to zatem podatki majątkowe lub dochodowe i zalicza się do nich:
- podatek od osób fizycznych (PIT – muszą zapłacić wszystkie osoby, które w danym roku uzyskały dochód wyższy od sumy określonej w ustawie, bez względu na to, czy został on uzyskany w kraju, czy za granicą; wyjątek stanowią dochody uzyskane w państwach, z którymi Polska podpisała umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania; obecnie obowiązują w Polsce w zależności od uzyskanego dochodu dwie stopy podatkowe 18% i 32%),
- podatek od osób prawnych (CIT – dotyczy między innymi firm uzyskujących przychody z działalności gospodarczej, z wyłączeniem działalności rolniczej i gospodarki leśnej; podatek ten wynosi 19% podstawy opodatkowania),
- podatek od spadków i darowizn (obowiązuje osoby fizyczne, które nabyły rzeczy lub prawa majątkowe, między innymi w drodze spadku, darowizny; wysokość podatku zależy od wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych oraz stopnia pokrewieństwa między spadkobiercą lub obdarowanym a darczyńcą),
- podatek od czynności cywilnoprawnych (obejmuje opłaty za czynności cywilnoprawne, jak zawarcie lub zmiana umowy; wysokość podatku dla każdej czynności określa ustawa, przy czym jego maksymalna wysokość wynosi 2%, np. podatku od umowy kupna nieruchomości lub samochodu),
- podatek rolny (należy go zapłacić za posiadanie lub użytkowanie wieczyste gruntów, przy czym nie obejmuje gruntów, które są wykorzystywane do innych celów niż działalność rolnicza; wysokość podatku dla gruntów gospodarstwa rolnego wynosi równowartość 2,5 q żyta od 1 ha powierzchni),
- podatek leśny (płacą go właściciele lub użytkownicy wieczyści gruntów leśnych; wysokość podatku stanowi równowartość 0,22 m3 drewna z 1 ha),
- podatek od nieruchomości płaci się za posiadanie lub użytkowanie wieczyste gruntów (działki budowlane), budynków,
- podatek od środków transportu (dotyczy posiadaczy samochodów osobowych o wadze powyżej 3,5 tony, ciągników siodłowych, przyczep i naczep oraz autobusów; wysokość podatku ustalają rady gminy),
- podatek od posiadania psa (wysokość podatku oraz terminy płatności ustalają rady gminy).
Podatki pośrednie są to podatki o wartości dodanej i podatki pośrednie, czyli takie, których skutki można przerzucić na inny podmiot, np. płatność akcyzy nałożonej na papierosy ostatecznie spoczywa nie na ich producencie, tylko na konsumencie, i zalicza się do nich:
- podatek od towarów i usług VAT - jego stawki są zróżnicowane i ustalane odrębnie dla określonych grup towarów i usług, a podstawą opodatkowania jest wartość ich sprzedaży; w Polsce stosowane stawki tego podatku wynoszą w zależności od grup towarów i usług – 23% (stawka podstawowa), 8% (stawkę taką stosuje się przykładowo do remontu obiektów budowlanych zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym), 7% (stawka taka naliczana jest przez nabywcę towarów od rolnika, który jest ryczałtowcem), 5% (obejmuje np. czasopisma). i 0% (obowiązuje przy eksporcie towarów oraz wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów),
- podatek akcyzowy, tj. podatek specjalny nakładany na wybrane towary, najczęściej luksusowe – w Polsce obejmuje między innymi alkohol, paliwa, samochody osobowe, wyroby tytoniowe, energię elektryczną, sól, perfumy, a stawkę akcyzy określa się procentowo, np. dla papierosów wynosi ona obecnie 206,76 zł za każde 1000 sztuk,
- podatek od gier, który dotyczy osób i firm prowadzących działalność związaną z grami losowymi, np. loterie pieniężne, a stawki opodatkowania uzależnione są od rodzaju gry i przykładowo dla loterii fantowych stawka podatku wynosi 10%.
Podatki Wasze opinie